خمسِ پشمِ ذخیرهشده برای تهیه لباس و فرش
اگر شخصی احتیاج به لباس و فرش دارد، ولى پشمى را که در دسترس دارد کم است، به همین جهت چند سال پشم را جمع کرده و لباس و فرش درست میکند، آیا به این پشم که سال بر آن گذشته خمس تعلّق میگیرد؟
اگر براى لباس و مانند آن کنار گذاشته و تهیّه لباس جز از این راه میسّر نیست، خمس ندارد.
عدم فرق ميان کسبها و درآمدها در تعلق خمس
آیا در تعلق خمس به درآمدهای فرد، بین کسبها و درآمدها فرقی وجود ندارد؟
هیچگونه تفاوتى میان کسبها و درآمدهاى کسب نیست، ولى اگر انسان چیزى را بهعنوان وام از دیگرى بگیرد خمس ندارد، همچنین اموالی که بهعنوان ارث به او میرسد مشمول خمس نیست، مگر اینکه بداند شخص میت خمس آن را نداده، یا به خاطر سایر اموالش بدهکار خمس است؛ و اگر مال ارث ترقّی قیمت پیدا کند و سال خمسی بر آن بگذرد مقدار تفاوت آن خمس دارد.
تعلق خمس به انفال
آیا انفال مثل زمین موات احیاشده و ... خمس دارد؟
هرگونه درآمدی که انسان از هر طریق مشروعی به دست آورد خمس دارد.
خمس افزایش قیمت به سبب تورّم
سؤال چنانچه حجم سرمایه ثابت باشد ولی قیمت آن براثر تورّم افزایش پیدا کند مثلاً موجودی یک زرگر ده کیلو طلا بوده و به همین مقدار مانده است ولی قیمت طلا افزودهشده است آیا به قیمت افزودهشده خمس تعلق میگیرد؟
با توجه به آنچه نوشتهاید، خمس دارد و ارزشافزوده در عرف نوعی منفعت محسوب میشود و اين نوع افزايش قيمت در مباحث فقهی بهعنوان زيادة سوقية معروف است؛ بنابراین با توجه به اینکه نوسانات محدود و کوتاه مدّت در عرف بازار هنوز به رسمیت شناختهنشده است و تنها در محافل علمى موردبحث است ربح در اینجا صدق میکند، توضیح اینکه در بعضى از جوامع کنونى کمترین تغییر در تورّم، در محاسبات بدهیها و مطالبات در عرف بازار لحاظ میشود، مثلاً بانکهای این کشورها هرسال، هنگامیکه بهره سپردهها را میدهند در کنار بهره، تفاوت تورّم را هم میپردازند، یعنى در عرف بازار آنها، محاسبه تورّم بهعنوان یک اصل اقتصادی شناختهشده است در این کشورها میتوان تورّم را در همه دادوستدها ملحوظ داشت ولى در عرف کشورهاى دیگر این مسئله فقط در محافل علمى مطرح است و میدانیم مسائل فقهى بر محور موضوعات عرفى دور میزند، نه موضوعات خاص محافل علمى.
خمس باغ احداثشده
آیا احداث باغ خمس دارد؟
اگر باغى احداث كند براى آنكه بعد از بالا رفتن قيمتش بفروشد چنانچه وقت فروش آن رسيده باشد بايد خمس آن را بدهد، ولى اگر قصدش اين باشد كه از ميوه آن استفاده كند بايد خمس ميوهها را بدهد و خمس خود باغ را هنگام فروش میدهد.
خمس حق آب زمین کشاورزی
در برخی از مناطق که به خاطر جیرهبندی، آب چاه کشاورزی خریداری میشود خریدار خمس آن را چگونه حساب کند؟
درهرحال این جزو سرمایه است و خمس آن باید طبق قیمت روز محاسبه شود.
خمس مازاد دیهی زن
بعضی از شرکتها دیه زن را مساوی مرد میپردازند، آیا مازاد دیه زن خمس دارد؟
درصورتیکه تا آخر سال خمسی مصرف نشود، خمس دارد.
تعلق خمس به پول حاصل از فروش تمبر یادگاری
اگر کسی درگذشته از روى علاقه و بدون قصد فروش، تمبر یادگارى جمع کند و اکنون قصد فروش آنها را داشته باشد به پول حاصله از فروش تمبر خمس تعلّق میگیرد؟
بعد از فروش تمبر، اگر پول حاصله تا آخر سال خمسى خرج نشود خمس دارد.
خمسِ وجه پرداختی بیمه بابت خسارت
مبلغی که شرکت بیمه، بابت خسارت وارده به محصولات کشاورزی پرداخت میکند خمس دارد؟
چنانچه در سررسید سال خمسی چیزی از آن باقی بماند خمس دارد.