خرید چیزی با پول قرضی که مازاد بر نیاز است
اگر با مال قرضی چیزی بخرد که مازاد از مؤونه باشد خمس دارد؟
خمس ندارد مگر اینکه آن قرض را ادا کرده باشد.
خمس اقساطی که بهعنوان سود پرداختشده
اگر اقساط اولیه وام بانکی بابت سود آن کسر گردد و مبلغی از اصل وام کم نگردد و نیز ازآنجاکه اصل وام تا سال خمسی مصرف نشده، باید خمس اقساط پرداختی را محاسبه کرد؟
اقساطی که مربوط به سود بوده باشد خمس به آن تعلق نمیگیرد ولی غیرازآن، مشمول خمس است.
عدم وجوب خمس در صورت بینیازی از وسايل خریداریشده
اگر از وسایل موردنیازی که در اثناء سال خریده است، بینیاز شده باشد باید خمس آن را بپردازد؟
اگر در اثناء سال وسایل موردنیاز خود را بخرد خمس ندارد و اگر بعداً از آن وسایل بینیاز شود خمس دادن آن لازم نیست، همچنین زیورآلات زنانه اگر بعد از گذشتن سنّ و سالى از زن، موردنیازش نباشد خمس به آن تعلق نمیگیرد، ولى احتیاط مستحب آن است که خمس این وسایل یا زیورآلات را بدهد.
خمس ارث غیرمنتظره
اگر ارث غیرمنتظرهای به انسان برسد آیا خمس به آن تعلق میگیرد؟
اگر از كسى ارثى به انسان رسد كه خويشاوندى دورى با او دارد و اطّلاعى از چنين خويشاوندى و انتظارى درباره چنين ارثى نداشته، احتياط واجب آن است كه خمس آن را بپردازد.
خمس لوازم ازدواج که تدریجاً توسط فرد مجرّد تهیّه شد
افراد مجرّدی که از درآمد بین سال بهمرورزمان لوازم ازدواج را تهیّه میکنند (ازآنجاکه تهیّه فوری لوازم در زمان ازدواج میسر نیست) آیا خمس به این لوازم تعلّق میگیرد؟
درصورتیکه این کار در میان مردم رایج باشد و بهصورت هزینه معمولى درآید، خمس ندارد.
خمس کتب طلاب و سایر دانشپژوهان
آیا کتابهای طلاب، دانشجویان و مانند آنها خمس دارد؟
کتابهایی را كه طلاب علوم دينى يا غير آنها از درآمد کسبوکار مىخرند چنانچه موردنیازشان باشد خمس ندارد، ولى اگر فعلاً نيازى به آن ندارند و مقصودشان استفاده در آينده است خمس به آن تعلّق میگیرد (اگر در تمام طول سال نيز از آن استفاده نكند، ولى وجود آن كتاب براى مواقع ضرورى در كتابخانه لازم است، نياز محسوب میشود).
خمس وجوهات شرعیه که افراد مستحق دریافت میکنند
آیا وجوهات شرعیه که افراد مستحق دریافت میکنند خمس دارد؟
چيزى را كه افراد مستحق از باب خمس يا زكات مىگيرند خمس ندارد، هرچند از مخارج سالشان به عللى زياد بيايد، ولى اگر از مالى كه از اين طريق به او رسيده منفعتى ببرد، مثلاً از درختى كه از باب خمس به او دادهشده ميوهاى به دست آورد بايد خمس آن مقدارى كه از مخارج سالش زياد آمده بپردازد.
خمس مالی که بهعنوان قرض یا وام گرفته
آیا مبلغ یا چیزی که انسان قرض گرفته است سر سال خمسی به آن خمس تعلق میگیرد؟
اگر انسان چيزى را بهعنوان وام (قرض) از ديگرى بگيرد خمس ندارد؛ مگر آن مقدار از وام كه اقساط آن پرداختشده و معادل آن تا پايان سال خمسى موجود باشد.
عدم تعلق مجدد خمس در سال بعد
آیا مالی که خمس آن پرداختشده است دوباره سال بعد باید خمس آن پرداخت شود؟
هر مالى را كه يكبار خمس آن را بدهند ديگر خمس به آن تعلق نمىگيرد، مگر اينكه نمو كند يا قيمت آن اضافه شود.
خمس هزینههای جاری زندگی
آیا مؤونه یعنی هزینههای جاری زندگی خمس دارد؟
هزينه زندگى خمس ندارد، يعنى آنچه را انسان از درآمدش در بين سال مصرف خوراك و پوشاك و مسكن و اثاث خانه و ازدواج و جهیزیه دختر و زيارت واجب يا مستحب و بذل و بخشش و ميهمانى و مانند آن میکند، چنانچه در آن زیادهروی نكرده باشد خمس ندارد و تنها آنچه در آخر سال اضافه میماند خمس دارد.
خمس اموال دولتی
آیا خمس به اموال و درآمدهای دولتی تعلق میگیرد؟
خمس به اموال دولتی تعلق نمیگیرد.