خمس حقالزحمه پرداختی از وجوهات شرعیّه
آیا به حقالزحمهای که از وجوهات شرعیّه پرداخت میشود خمس تعلّق میگیرد؟
اگر بهعنوان حقالزحمه باشد خمس دارد؛ ولی اگر بهعنوان مصرف وجوهات شرعیّه پرداخت شود، خمس ندارد (و معمولاً اینچنین است).
خمس دیه
آیا به دیه دریافت شده خمس تعلّق میگیرد؟
دیه خمس ندارد.
خمس مهریه
آیا به مهریّه خانمها خمس تعلّق مىگیرد؟
به مهریه خانمها خمس تعلق نمیگیرد.
خمس افزایش قیمت مهریّه
اگر مهریّه زن افزایش قیمت پیدا کند خمس به مازاد آن تعلّق میگیرد؟
اگر مهر زن عین خارجى نبوده و چیزى در ذمه شوهرش باشد مثلاً مهر او 14 سکه بهار آزادى در ذمه شوهرش باشد، اگر افزایش قیمت پیدا کند مشمول خمس نیست، اما اگر مهر او عین خارجى باشد مثلاً دو دانگ از فلان زمین و یا 14 سکهای که شوهر براى او خریده و یا به او تحویل داده، در آن زمان که مهر او میگردد، مشمول خمس نیست اما به مازاد قیمت آن در سال بعد خمس تعلق میگیرد.
خمس پولی که از داماد گرفتهشده
طبق رسمی که در بین مردم افغانستان رایج است پدر عروس مبلغی را از داماد میگیرد، این کار ازنظر شرعی چه حکمی دارد؟ آیا خمس به آن تعلّق میگیرد؟
اگر بخشی از مهریه باشد که دختر آن را به پدر داده خمس ندارد؛ اما اگر پول مزبور را بهصورت شرط ضمن عقد جهت پدر قرار دهند حلال است اما با گذشتن سال، خمس آن واجب میشود.
خمس وسایل ایمنی وامدادی
آیا به وسایل ایمنی وامدادی زندگی مانند اسباب آتشنشانی، داروها و مانند آن خمس تعلق میگیرد؟
وسايلى مانند اسباب آتشنشانی درجاهایی كه بيم آتشسوزی است يا داروهاى ضرورى و کمکهای اولیه در خانه جزء هزینههای زندگى محسوب میشود و خمس ندارد هرچند اتفاقاً در تمام سال از آنها استفاده نشود.
خمس هزينه ثبتنام حج و مانند آن
آیا به پول ثبتنام حج و مانند آن خمس تعلّق میگیرد؟
هزينه سفر حج يا زیارتهای مستحبی اگر از درآمد همان سال باشد اصل و سود آن خمس ندارد و اگر ناچار باشد از چند سال قبل اسمنویسی كند و هزينه را بدهد، جزء مخارج همان سالش محسوب میشود و خمس ندارد، نه در آن سال و نه در سالهای بعد. البته اشخاصی که سال خمسی ندارند و دارای سرمایهای هستند که خمس آن را نپرداختهاند؛ باید خمس پولی را که برای حج یا عمره هزینه کردهاند و خمس سود آن را بپردازند.
عدم تعلق مجدد خمس در سال بعد
آیا مالی که خمس آن پرداختشده است دوباره سال بعد باید خمس آن پرداخت شود؟
هر مالى را كه يكبار خمس آن را بدهند ديگر خمس به آن تعلق نمىگيرد، مگر اينكه نمو كند يا قيمت آن اضافه شود.
خمس هزینههای جاری زندگی
آیا مؤونه یعنی هزینههای جاری زندگی خمس دارد؟
هزينه زندگى خمس ندارد، يعنى آنچه را انسان از درآمدش در بين سال مصرف خوراك و پوشاك و مسكن و اثاث خانه و ازدواج و جهیزیه دختر و زيارت واجب يا مستحب و بذل و بخشش و ميهمانى و مانند آن میکند، چنانچه در آن زیادهروی نكرده باشد خمس ندارد و تنها آنچه در آخر سال اضافه میماند خمس دارد.