مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر معادل پول فطریه را در جای دیگری دارید، قرض کنید و فطریه را پرداخت کنید و بعداً از همان مبلغ معادل، قرض خود را ادا نمایید؛ و در غیر این صورت واجب نیست .

كسى كه زكات فطره چند نفر را مى‏دهد لازم نيست همه را از يك جنس بدهد و می‌تواند (مثلاً) براى بعضى گندم و براى بعضى جو بدهد.

در آيات مختلف قرآن که در مورد کفّاره است، اشاره به اطعام شده، مانند کفّاره قسم که مي¬فرمايد { إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساکینَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمُونَ أَهْلیکُمْ } (المائدة، 89) که هم اطعام است و هم «من أوسط ما تطعمون» يعني يک غذاي متوسط؛ و همچنين در مورد کفّاره ظِهار که مي¬فرمايد:{فَإِطْعامُ سِتِّینَ مِسْکِیناً}(المجادلة،4) و يا کفّاره روزه: { وَ عَلَى الَّذینَ یُطیقُونَهُ فِدْیَةٌ طَعامُ مِسْکینٍ } (البقرة، 184) و غير این‌ها. لذا بايد با مبلغ کفّاره بتوان غذاي متوسطي تهيه کرد؛ و با در نظر گرفتن این امر قیمت اعلامی محاسبه‌شده است و اطعام موردنظر در آیه امکان‌پذیر می‌گردد مخصوصاً درصورتی‌که چند نفر باشند ولي در فطريه «صاع مِن طعام» (وسایل الشيعة، ج 9، باب آن الواجب في الفطرة...، ص 339، ‌رقم 12176) است که طعام در لغت عرب معمولاً به گندم گفته می‌شود و چون در فطريه به «صاع مِن طعام» تعبير کرده ما به همان مقدار اکتفا کرده و عمل می‌کنیم.

انسان نمى‏تواند نصف صاع را از يك جنس (مثلاً گندم) و نصف صاع را از جنس ديگر (مثلاً جو) بدهد، مگر اين‏كه مخلوط آن دو غذاى معمول آن محل باشد.

واسطه موظف است عوض آن را به شخص نیازمند بدهد.

اگر موقعى كه دادن زكات فطره واجب است فطره را ندهد و كنار هم نگذارد احتياط مستحب آن است كه بعداً به نيّت «ما فى‏الذّمّه» يعنى بدون اين‏كه قصد ادا و قضا كند فطره را بدهد.

دادن فطره براى آن حضرت مفهوم صحیحى ندارد؛ بهتر آن است که براى سلامتى و تعجیل در ظهور پرنور ایشان هر مقدار می‌خواهند صدقه بدهند.

در زكات فطره مى‏توان به‌جای جنس، پول داد، مثلاً حساب مى‏كند قيمت يك من گندم چه اندازه است؛ پول آن را به همين عنوان به فقير مى‏دهد، ولى بايد توجّه داشت ملاك، قيمت خرده‌فروشی در بازار آزاد است نه قيمت عمده‌فروشی و نرخ رسمى و به تعبير ديگر بايد پولى بدهد كه فقير اگر بخواهد بتواند با آن همان جنس را از بازار بخرد.

زكات فطره را نمى‏توان قبل از ماه رمضان داد و اگر بدهد بايد روز عيد فطر اعاده كند، همچنين احتياط واجب آن است كه در ماه مبارك رمضان هم ندهد، ولى اگر پيش از ماه رمضان يا در ماه رمضان چيزى را به فقير قرض دهد و بعدازآنکه فطره بر او واجب شد طلب خود را به‌جای فطره حساب كند مانعى ندارد.

مالى را كه به‌قصد فطره كنار گذارده، نمى‏تواند آن را با مال ديگرى عوض كند، بلكه بايد همان را براى فطره بدهد.

در این موارد اشکالی ندارد.

هرگاه انسان مالى اعم از پول یا کالا دارد كه قيمتش از فطره بيشتر است چنانچه نيّت كند كه مقدارى از آن مال براى فطره است اشكال دارد.