مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مسئولیت ندارد، ولى بايد داروهاى مشكوك و مضر به بيمار ندهد.

موارد خطاى پزشكان ديه دارد. بهترين راه آن است كه در این‌گونه موارد قبلاً از بيمار يا اولياى او (درصورتی‌که حال بيمار مساعد نباشد) برائت و رضايت بگيرند. يا اينكه اطبا يا بيماران در برابر این‌گونه مسائل بيمه شوند.

بر عهده طبيب است.

اگر بتواند از حاکم شرع اجازه بگيرد، اين كار لازم است؛ و ما به پزشكان براى این‌گونه موارد اجازه می‌دهیم كه با دقّت عمل كنند و مريض را رها نكنند.

درصورتی‌که راهى براى تشخيص باردارى نباشد و داروها منحصربه‌فرد باشد و از بيمار اجازه بگيرد مسئول نيست.

درصورتی‌که پزشك سهل‌انگاری نكرده باشد و از بيمار يا اولياى وى برائت گرفته باشد ضامن نيست.

كسى كه مباشر كار بوده ضامن است.

بهترين راه براى حلّ مشكل پزشكان ازنظر ضمان شرعى اين است كه از طريق رسانه‌های گروهى و طرقِ ديگرِ اعلان ‌همگانى، اعلام شود كه پزشكان نهايت سعى و كوشش و دقّت خود را براى درمان بيماران به كار می‌گیرند، ولى با توجّه به جهات مختلف، اعم از كمبودهاى علم پزشكى و وسايل شناخت بیماری‌ها و اختلاف وضع جسمى و روحى بيماران و خطاهاى احتمالى كه در طبيعت هر انسانى نهفته است، ممكن است عوارضى پيش آيد، پزشكان در برابر آن مسئول نيستند; و مراجعه به پزشك به معناى قبول اين رفع مسئولیت است. البتّه در برابر عوارضى كه براثر سهل‌انگاری و تقصير حاصل شود، مسئولیت آن‌ها به قوّت خود باقى است. اين اعلان ممكن است به‌صورت تابلويى در تمام مطب‌ها و بیمارستان‌ها نيز نصب شود، به‌طوری‌که به همه مراجعين تفهيم گردد و در مورد جرّاحی‌های مهم برائت خصوصى نيز گرفته شود.

در مورد اوّل پزشك و در مورد دو تزريق كننده ضامن است. در مورد سه چنانچه مرگ يا عارضه، ناشى از خطاى تزريق كننده باشد، او ضامن است; مگر اينكه قبلاً به‌طور خصوصى يا به‌طور عام از بيماران خود برائت گرفته باشد و اگر به خاطر عيب و علّت غیرعادی در بيمار بوده، ضامن نيست؛ و در مورد چهار تزريق كننده ضامن است.

درصورتی‌که پزشك از پيامدهاى احتمالى برائت جويد و در كار خود كوتاهى و سهل‌انگاری نكرده باشد، ضامن نيست.

شخص ماما تنها مستحق تعزير است; و ممكن است تعزير مالى انتخاب شود.

درصورتی‌که پزشك وظيفه خود را طبق ضوابط انجام داده باشد، مسئولیتی ندارد و مدیون نیست.