مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

با توجه به اینکه نوبت حجش رسیده است مشکل است و احتیاط این است که برای حج اقدام نماید و امید است انشاءالله خداوند مشکل فرزند را حل کند.‌

البتّه انجام كارهاى خير بسيار خوب است، ولى مستطيع بايد به حج برود و صرف پول حج در موارد مذكور كفايت از حج واجب نمى‌كند و اگر چنين كند و از استطاعت خارج شود، بايد به هر شكل ممكن، هرچند با قرض كردن، به حج برود.

اگر شخصاً مستطيع است بايد خودش حج بجا آورد و با بخشش پول به شخص ديگر، تكليف حج از او ساقط نمى‌شود و درصورتی‌که با بخشش پول نتواند حج واجب خويش را بجا آورد، بخشش جايز نيست، هرچند بخشش او صحيح است. ولی درصورتی‌که شرعاً بتواند باید هدیه را پس بگیرد.

کسی که استطاعت دارد باید مخارج مقدماتی، از قبیل تهيّه گذرنامه، ويزا، هزينه آزمایش‌های بهداشتى و مانند آن را بپردازد؛ و چنانچه قدرت پرداخت این‌گونه مخارج را نداشته باشد، مستطيع نيست.

اگر قيمت بليط ماشين، يا هواپيما، يا ساير خدمات در سال استطاعت زياد باشد، يا زيادتر از حدّ معمول باشد، بايد به حج برود و جايز نيست انجام حج را از سالى كه مستطيع شده تأخیر بيندازد، مگر آن‌که گرانى به‌قدری باشد كه موجب حرج و مشقّت (زحمت فراوان) در زندگانى او شود؛ كه در اين صورت حج واجب نيست.

درصورتی‌که دیه از طریق مشروع باشد و بتواند با آن زیارت خانه خدا برود و زندگی او مختل نشود حج واجب است.

شخص بدهكار هرگاه مخارج حج را داشته باشد، ولى با پرداخت بدهى خود نتواند به حج برود، مستطيع نيست؛ مگر این‌که طلبكار عجله نداشته باشد و او هم مطمئن باشد كه بعداً قادر به اداى دين خواهد بود، يا بدهى اقساطى باشد و هنگام پرداخت قسط آن نرسيده باشد.

طلاب و مانند آن‌ها، كه از محل وجوهات شرعيّه امرارمعاش مى‌كنند، درصورتی‌که ساير شرايط را داشته باشند واجب‌الحج مى‌شوند.

در استطاعت فرقى نيست كه در ماه‌های حج (شوّال، ذى‌القعده و ذی‌الحجه) حاصل شود، يا قبل از آن مستطيع گردد (مشروط بر این‌که زمان كافى براى تهيّه مقدمات و رسيدن به اعمال حج را داشته باشد) بنابراين، اگر استطاعت مالى پيدا شود و ساير شرايط نيز موجود باشد نمى‌تواند خود را از استطاعت خارج كند؛ مثلاً اموال خود را به كسى ببخشد، يا صَرف كار غیرضروری كند؛ حتّى قبل از فرارسیدن ماه‌های حج، اين كار جايز نيست.

جايز است از مال زكات يا سهم امام بگيرند و حج به‌جا آورند و اين حج، حج واجب محسوب می‌شود.

تنها راه استفاده از وام براي حج، عمره، عتبات و ساير سفرها دريافت وام قرض‌الحسنه می‌باشد و حداکثر کارمزد مجاز براي اين وام‌ها چهار درصد می‌باشد؛ و استفاده از ساير وام‌ها که در مقابل آن سود دريافت می‌شود و يا کارمزد بيش از چهار درصد دارد جايز نيست و سفر آن‌ها اشکال دارد.ضمناً در صورتي حج بر چنين شخصي واجب می‌شود که وام يا قرض از طريق مشروع باشد و مالي معادل آن داشته باشد و بتواند دين را با آن ادا کند یعنی پرداختن قرض براي او آسان باشد و زندگی او مختل نشود.

كسانى كه بدهكار ادارات دولتى، مانند اداره دارايى و شهرداری و مانند آن هستند و براى پرداخت آن تحت‌فشارند، مستطيع نمى‌باشند، مگر این‌که اموالى در اختيار داشته باشند كه هزينه هر دو را تأمين نمايد.