شک نائب در نوع حج
نايب مىداند براى حج تمتّع اجیرشده، امّا نمىداند براى حجةالاسلام نايب شده، يا حج نذرى، يا حج مستحب. چگونه نيّت كند؟
نيّت مىكند حجی را كه براى آن اجیرشدهام بجا مىآورم.
نيّت مىكند حجی را كه براى آن اجیرشدهام بجا مىآورم.
اگر نيت كرده اين حج از طرف صاحب الوجه است، براى صاحب همان وجه مىشود حالا اسمش هر چه باشد و از قبيل خطا در تطبيق است يعنى صاحب وجه را خطأً تطبيق بر ديگرى كرده؛ مثلاینکه نيت مىكند اقتداى نماز را به امام حاضر باشد اما خطأً تطبيق بر (عمرو) مىكند درحالیکه پيشنماز (زيد) است، چون نيت امام حاضر است، نماز صحيح است.
باید برای همان فردی که قصد کرده ادامه دهد.
در نيّت، گذراندن از ذهن لازم نيست. اگر انگيزه او از آمدن به مکه و احرام نيابت بوده، عمل را بهعنوان نيابت انجام مىدهد، ولى اگر از اوّل مردّد بوده به چه قصدى حج بجا آورد، مىتواند به نيّت اجمالى (يعنى همان نيّت موقع احرام) عمل خود را به اتمام برساند، ولى براى نيابت كفايت نمىكند.
نايب بايد در عمل قصد نيابت كند و منوبعنه را در نيّت، ولو اجمالاً، تعيين كند و لازم نيست نام او را ببرد، ولى مستحب است.
نيابت «صرورة»، چه مرد باشد و چه زن، جايز است؛ خواه از طرف مرد باشد، يا از طرف زن؛ ولى نيابت زن، مخصوصاً اگر منوبعنه مرد باشد، كراهت دارد.
اگر شخص معيّنى را در وصیتنامه ذكر نكرده، دختر يا همسر او هم مىتوانند نيابت كنند.
زن مىتواند از طرف مرد و مرد مىتواند از طرف زن نيابت كند و هرکدام بايد وظيفه خودشان را در چنين حجی رعايت نمايند. اگر زن است وظايف زنان را بجا آورد و اگر مرد است مطابق وظايف مردان عمل كند؛ ولى بهتر آن است كه زن براى زن و مرد براى مرد نيابت كند.
لازم نيست سؤال کند و نايب مطابق تقليد خودش عمل مىكند.
ملاك وظيفه خود اوست، ولى اگر به کیفیت خاصی اجیرشده، مثلاً از او خواستهاند كه بر طبق فلان فتوى عمل كند، بايد طورى انجام دهد كه هم آن کیفیت خاص مراعات شود و هم وظيفهاش انجام گردد.
نيابت آنها صحيح است.
کسی که از انجام اعمال حج معذور است بايد پول را به صاحبش برگرداند، مگر اینکه از طرف صاحب پول مجاز در نايب گرفتن باشد كه در اين صورت مىتواند شخص ديگرى را در تمام عمل حج نايب كند و درصورتیکه بدون اجازه، نيابت را به ديگرى واگذار كند و او عمل را انجام دهد، حج از طرف منوبعنه انجام مىشود، ولى نايب اوّل بايد پول را به صاحبش برگرداند (مگر اینکه صاحبش راضى گردد) و صاحب پول ضامن چيزى نيست و نايب اوّل بايد اجرت نايب دوّم را بپردازد.