نائب شدن مجنون ادواری در حج
آيا همان‌گونه كه جنون دائم مانع نيابت در حج است، جنون ادواری (جنون گاه‌گاهی) نيز مانع است؟ يعنى حتّى در زمان عقل نيز نمى‌تواند نيابت كند؟
اگر در تمام مدّت حج عاقل باشد مانعى ندارد.
عدم لزوم سؤال از مرجع تقلید منوب‌عنه
آيا در مسئله نيابت حج لازم است نايب و منوب‌عنه از يكديگر سؤال كنند كه مقلّد چه كسى هستند؟
لازم نيست سؤال کند و نايب مطابق تقليد خودش عمل مى‌كند.
عمل بر طبق فتوای منوب‌عنه
آيا بر نایب واجب است كه طبق فتواى مرجع تقليد منوب‌عنه اعمال حج خود را انجام دهد، يا بايد مطابق وظيفه خودش عمل كند؟
ملاك وظيفه خود اوست، ولى اگر به کیفیت خاصی اجیرشده، مثلاً از او خواسته‌اند كه بر طبق فلان فتوى عمل كند، بايد طورى انجام دهد كه هم آن کیفیت خاص مراعات شود و هم وظيفه‌اش انجام گردد.
نیابت دختر یا همسر
مردى وصیت كرده براى او حج بجا آورند. آيا دختر، يا همسرش نيز مى‌توانند به نيابت از وى حج بروند؟
اگر شخص معيّنى را در وصیت‌نامه ذكر نكرده، دختر يا همسر او هم مى‌توانند نيابت كنند.
شک در نیت نیابت
نايبى پس از ورود به مکه شك مى‌كند كه آيا هنگام نيّتِ احرام، نيّتِ نيابت كرده يا نه؟ آيا بايد به ميقات برگردد و مجدداً به نيّت منوب‌عنه مُحرم شود، يا حج براى خودش محسوب مى‌شود و ديگر نمى‌تواند نايب باشد؟
در نيّت، گذراندن از ذهن لازم نيست. اگر انگيزه او از آمدن به مکه و احرام نيابت بوده، عمل را به‌عنوان نيابت انجام مى‌دهد، ولى اگر از اوّل مردّد بوده به چه قصدى حج بجا آورد، مى‌تواند به نيّت اجمالى (يعنى همان نيّت موقع احرام) عمل خود را به اتمام برساند، ولى براى نيابت كفايت نمى‌كند.
نیت نائب نائب در قربانی
كسى كه حج نيابى انجام مى‌دهد اگر در قربانى، شخص ديگرى را وكيل كند، قربانى كننده، كه نايبِ نايب است، چگونه نيّت نمايد؟ آيا بايد نيّت كند كه به وكالت از سوى ميّت قربانى مى‌كنم، يا به وكالت از سوى نايب ميّت؟ و درهرصورت، آيا ذكر نام ميّت هم لازم است؟
بردن نام ميّت لازم نيست، بلكه كافى است نيّت كند كه آنچه را بر عهده نايب است انجام مى‌دهد.
تعارض فتوای نایب و منوب عنه در حج
طبق مسأله 168 مناسک جامع حجّ آیة الله مکارم شیرازی : اگر منوّب عنه خواسته باشد که طبق مرجع تقلید خودش عمل شود و مرجع تقلید نایب با مرجع تقلید منوّب عنه متفاوت باشد و نایب نتواند هم طبق فتوای مرجع تقلید منوّب عنه و هم طبق فتوای مرجع تقلید خودش عمل کند، وظیفه ی نایب چیست؟
در این فرض باید فتوای مرجع خود را ملاک عمل قرار دهد.
لزوم اطمینان به انجام عمل توسط نائب
آیا به‌صرف اجیر گرفتن، حج از ذمه منوب‌عنه ساقط می‌شود یا باید اطمینان حاصل شود که اجیر عمل را انجام داده است؟
تنها با اجير كردن كسى براى حج از طرف ميّت، ذمّه او ادا نمى‌شود، مگر زمانى كه اطمينان حاصل شود او حج را بجا آورده است.
منظور از معذور نبودن نائب
معذور به چه كسى گفته مى‌شود؟ آيا كسى كه نمى‌تواند نماز طواف را صحيح بخواند، يا نمى‌تواند خودش رمى جمرات كند، يا نمى‌تواند قربانى نمايد و يا نمى‌تواند يكى ديگر از واجبات حج، اعم از اركان و غير اركان را انجام دهد معذور شمرده مى‌شود؟
هر كس نتواند اعمال اختيارى حج را انجام دهد معذور است و بنا بر احتياط مستحب نمى‌تواند نايب شود؛ ولى اگر در فراگرفتن اعمال حج يا نماز كوتاهى كرده باشد، نيابت او اشكال دارد؛ البتّه عذرهايى كه دراثناى حج پيش مى‌آيد مانع صحت نيابت نيست. همچنين اقدام شخص حاجى به قربانى در حال اختيار نيز شرط نيابت نمى‌باشد.
تغییر نایب حج که توسط میّت تعیین شده
فردی مي خواست به حج برود به او گفتند در صورتی که فوت کردى، چه کسى به جای او برود گفت به نائب شدن دخترهایم راضى هستم به پسرهایم نه؛ امّا بعد از فوتش يکى از پسرهای او به حج رفت و اجازه به دخترها ندادند، مي خواهیم بدانیم تکليف حجی که پسر او به جا آورده چيست؟ (در ضمن دخترها هم راضى نبوده اند)
اگر چه کار خلافی انجام داده اند اما حج صحیح است.
شرط نیابت گرفتن در بعضی از اعمال توسط نائب
آيا نايب مى‌تواند شرط كند كه مثلاً براى طواف نساء يا عمل ديگرى كه نيابت بردار است، نايب بگيرد؟ آيا اين شرط نافذ است؟
اگر عذر دارد نمى‌تواند قبول كند؛ بلى در قربانى مى‌تواند ديگرى را نايب كند و شرط لازم نيست.
عدم صحت قرائت و نیابت تبرعی
آیا کسى که قرائتش درست نیست، می‌تواند تبرّعاً و به‌طور مجّانى، از طرف کسى که حج واجب بر عهده دارد نیابت کند؟ یا براى نیابت در حج یا عمره اجیر شود؟
نیابت چنین شخصى، هرچند تبرّعى باشد، بنا بر احتیاط واجب صحیح نیست؛ مگر آن که بتواند قرائت خود را تصحیح کند.
