اگر عذر دارد نمى‌تواند قبول كند؛ بلى در قربانى مى‌تواند ديگرى را نايب كند و شرط لازم نيست.
هر كس نتواند اعمال اختيارى حج را انجام دهد معذور است و بنا بر احتياط مستحب نمى‌تواند نايب شود؛ ولى اگر در فراگرفتن اعمال حج يا نماز كوتاهى كرده باشد، نيابت او اشكال دارد؛ البتّه عذرهايى كه دراثناى حج پيش مى‌آيد مانع صحت نيابت نيست. همچنين اقدام شخص حاجى به قربانى در حال اختيار نيز شرط نيابت نمى‌باشد.
كسى كه معذور از انجام صحيح بعضى از اعمال حج است، احتياط مستحب آن است كه اجير و نايب ديگرى نشود و اگر چنين شخصى، حتّى به‌صورت مجّانى، از سوى شخصى حج بجا آورد، اكتفا كردن به آن خلاف احتياط است، ولى عذرهايى كه در خود حج به‌طور تصادفى پيش مى‌آيد، مانند وقوف اضطرارى و امثال آن، مانع نيابت نيست.
اگر راه براى پسر باز نبوده و به خاطر نيابت از پدر موفّق به زيارت خانه خدا شده، بايد حج پدر را انجام دهد و نیابتش صحیح است البته اگر عمداً ثبت‌نام نکرده به خاطر كوتاهى كردن در اسم‌نویسی گناه كرده است.
ابتدا باید حج پدر را که ثبت‌نام کرده نیابت کند و بعدازآن در سال بعد برای خودش حج بجا بیاورد.
اگر امكان فروش سهم ارث و صرف قيمت آن در حج وجود دارد، شما مستطيع هستيد و بايد اوّل براى خودتان حج بجا آوريد، بعد براى پدر، مگر این‌که پدر در حال حيات خود پولى بدهد و شما را موظّف به انجام حج سازد، در اين صورت حج پدر مقدّم است.
حج اوّل صحيح بوده و حج نيابتى او نيز صحيح است و استطاعت از امرارمعاش با وجوهات شرعيه حاصل مى‌شود.
حج مزبور به نيابت از پدر صحيح بوده ولى كار خلافى انجام داده، چون خودش مستطيع بوده است و در اولین فرصت بايد براى خودش حج بجا آورد.
بايد حج را فقط به‌قصد نيابت انجام دهد، ولى اگر اجير نشده در حكم مستطيع است و حج او حج واجب محسوب مى‌شود.
احتیاطاً عمره را تمام كند و طواف نساء را بجا آورد و سپس به ميقات برگردد و براى حج خودش محرم شود. اين در صورتى است كه اجير نشده باشد، وگرنه اجاره او صحيح است و در آن سال مستطيع نيست.
كسى كه براى حج نيابتى اجیرشده، سپس در همان سال، استطاعت مالى پیداکرده، چنانچه مورد اجاره همان سال باشد، بايد حج نيابتى را بجا آورد و اگر استطاعت او باقى ماند، در سال آينده براى خودش حج بجا آورد.
كسى كه حج بر او واجب شده (چه سال استطاعتش باشد و چه از قبل حج بر وى مستقرشده باشد) نمى‌تواند از طرف ديگرى براى حج اجير شود، ولى اگر اين كار را كند حج نيابتى وى صحيح مى‌باشد؛ هرچند گناه كرده است و كسى كه مستطيع نيست مى‌تواند حج نيابتى بجا آورد و با رسيدن به مکه از اين طريق مستطيع نمى‌شود.
