زن مى‌تواند از طرف مرد و مرد مى‌تواند از طرف زن نيابت كند و هرکدام بايد وظيفه خودشان را در چنين حجی رعايت نمايند. اگر زن است وظايف زنان را بجا آورد و اگر مرد است مطابق وظايف مردان عمل كند؛ ولى بهتر آن است كه زن براى زن و مرد براى مرد نيابت كند.
اگر بعد از مردن شوهر، شغل يا زراعت، يا صنعت، يا پس‌اندازى كه بتواند پس از بازگشت از حج زندگى خود را با آن اداره كند نداشته باشد، مستطيع نمى‌شود؛ هرچند ارثى كه برده جوابگوى هزينه‌هاى حج باشد.
هرگاه زنى، كه در حيات شوهر استطاعت مالى نداشته، شوهرش را از دست بدهد و پس از مرگ شوهر، به‌واسطه ارثى كه از شوهر به او رسيده، استطاعت مالى پيدا كند، ولى براثر بيمارى قادر بر رفتن به حج نباشد، مستطيع نشده و حج بر او واجب نيست.
اگر آن مقدار كه دارد جزء شئون او براى زينت به شمار مى‌رود، مستطيع نيست.
هرگاه زن مالی داشته باشد و یا با اشتغال در مؤسّسه‌اى هزينه حجش را به دست آورد و مخارج روزانه‌اش نيز تأمين باشد، واجب الحج است. امّا اگر با رفتن به حج، شوهرش براى مخارج زندگى به‌زحمت بيفتد، در صورتى مستطيع است كه به‌زحمت افتادن شوهر موجب مشكلاتى براى زن نباشد؛ و اگر بعد از بازگشت، نه شوهرش قادر بر تأمين زندگى اوست و نه خودش، حج بر او واجب نمى‌شود.
در فرض سؤال ما این مطلب را قبول نداریم و احتیاط آن است که مصالحه کنند.
با توجّه به این‌که مهریّه مربوط به سابق است حقّ گرفتن آن را دارد; ولى هر دو نفر ازنظر قضایى قابل‌تعقیب هستند و ازنظر اسلام مجازاتشان شدید است.
در فرض سؤال احتیاط واجب آن است که تمام مهریه را پرداخته شود.
آنچه واقعاً مورد حاجت است و مرد قدرت بر آن دارد بر او لازم است.
اگر در عقد نکاح چنین شرطى ذکر نشده، زوجه حقّ امتناع ندارد و اگر امتناع کند حقّ نفقه ندارد.
