نیابت دختر یا همسر
مردى وصیت كرده براى او حج بجا آورند. آيا دختر، يا همسرش نيز مى‌توانند به نيابت از وى حج بروند؟
اگر شخص معيّنى را در وصیت‌نامه ذكر نكرده، دختر يا همسر او هم مى‌توانند نيابت كنند.
عدم لزوم سؤال از مرجع تقلید منوب‌عنه
آيا در مسئله نيابت حج لازم است نايب و منوب‌عنه از يكديگر سؤال كنند كه مقلّد چه كسى هستند؟
لازم نيست سؤال کند و نايب مطابق تقليد خودش عمل مى‌كند.
نیابت کسی که قرائت او صحیح نیست
كسى كه قرائت نماز او صحيح نيست، آيا نيابت او براى حج صحيح است؟
اگر از قرائت صحيح معذور است، نيابت و احرام او بنا بر احتياط باطل است و اگر معذور نيست صحيح است، به‌شرط آن‌كه قرائت خود را درست كند؛ يعنى درصورتی‌که بتواند در خلال اين مدّت تا موقع نماز طواف، نمازش را كامل كند اجير شدن او مانعى ندارد.
اولویت حج نیابتی یا حج نفسی
شخصى طبق وصیت پدر، كه پول به‌حساب سازمان حج واريز كرده، به نيابت از وى به مکه آمده است، درحالی‌که خود نيز ازنظر مالى مستطيع بوده، ولى نام‌نویسی نكرده است. وظيفه او چيست؟ حج پدر را انجام دهد، يا حج خود را بجا آورد؟
اگر راه براى پسر باز نبوده و به خاطر نيابت از پدر موفّق به زيارت خانه خدا شده، بايد حج پدر را انجام دهد و نیابتش صحیح است البته اگر عمداً ثبت‌نام نکرده به خاطر كوتاهى كردن در اسم‌نویسی گناه كرده است.
وصیت به حج و استطاعت قبل از فرارسیدن نوبت حج نیابتی
پدری که به فرزند خود وصیت کرده بعد از فوتش برای او حج بجا آورد، اگر فرزند به نیابت از پدر ثبت‌نام کند اما تا قبل از این‌که نوبت حج فرارسد خودش مستطیع شود تکلیف او چیست؟
ابتدا باید حج پدر را که ثبت‌نام کرده نیابت کند و بعدازآن در سال بعد برای خودش حج بجا بیاورد.
تعارض حجی که میت وصیت کرده با استطاعت
مرحوم پدرم وصیت كرده كه پسر بزرگش به نيابت از او به مکه برود. من كه پسر بزرگ او هستم به‌وسیله ارث مستطيع شده‌ام، امّا تاکنون نتوانسته‌ام سهم خود را به پول تبديل كنم. آيا بااین‌حال مى‌توانم به نيابت از پدر حج بجا آورم؟
اگر امكان فروش سهم ارث و صرف قيمت آن در حج وجود دارد، شما مستطيع هستيد و بايد اوّل براى خودتان حج بجا آوريد، بعد براى پدر، مگر این‌که پدر در حال حيات خود پولى بدهد و شما را موظّف به انجام حج سازد، در اين صورت حج پدر مقدّم است.
نیابت کسی که قبلاً با وجوه شرعیِ حج را انجام داده
شخصى حج واجب را بجا آورده، ولى امرارمعاش او از وجوه شرعيّه بوده، سپس درحالی‌که استطاعت قطعى از غير وجوه شرعيه پیداکرده، به نيابت از ديگرى حج بجا آورده است. آيا حج نيابتى او صحيح است، يا بايد پس از انجام حج واجب خودش، حج نيابتى را تكرار كند؟
حج اوّل صحيح بوده و حج نيابتى او نيز صحيح است و استطاعت از امرارمعاش با وجوهات شرعيه حاصل مى‌شود.
خدمه شدن بعد از قرارداد نیابت
اگر شخصى قرارداد نيابت حج را ببندد، بعد به او پيشنهاد شود كه به‌عنوان خدمه به حج مشرّف شود، حج را براى چه كسى بايد انجام دهد؟ براى خودش، يا به‌عنوان نيابت؟
بايد حج را فقط به‌قصد نيابت انجام دهد، ولى اگر اجير نشده در حكم مستطيع است و حج او حج واجب محسوب مى‌شود.
اجیر شدن برای حج و استطاعت مالی پیدا کردن
اگر کسی برای حج نائب شده باشد و در همان سال استطاعت مالی پیدا کند تکلیف او چیست؟
كسى كه براى حج نيابتى اجیرشده، سپس در همان سال، استطاعت مالى پیداکرده، چنانچه مورد اجاره همان سال باشد، بايد حج نيابتى را بجا آورد و اگر استطاعت او باقى ماند، در سال آينده براى خودش حج بجا آورد.
فوت کردن نائب قبل از اتمام اعمال
اگر نائب قبل از اتمام اعمال حج فوت کند آیا ذمه منوب‌عنه ادا می‌شود و حج از او ساقط می‌گردد؟
چنانچه نايب بعد از احرام و داخل شدن در حرم بميرد ذمّه ميّت ادا مى‌شود و فرقى ميان اقسام حج و نيابت نيست؛ و اگر بعد از احرام و قبل از دخول در حرم بميرد احتياط آن است كه دوباره اجير بگيرند؛ و اگر قبل از احرام بميرد، بايد دوباره اجير بگيرند. اين حكم در مورد نايب از حی نيز صادق است.
لزوم اطمینان به انجام عمل توسط نائب
آیا به‌صرف اجیر گرفتن، حج از ذمه منوب‌عنه ساقط می‌شود یا باید اطمینان حاصل شود که اجیر عمل را انجام داده است؟
تنها با اجير كردن كسى براى حج از طرف ميّت، ذمّه او ادا نمى‌شود، مگر زمانى كه اطمينان حاصل شود او حج را بجا آورده است.
نائب شدن مجنون ادواری در حج
آيا همان‌گونه كه جنون دائم مانع نيابت در حج است، جنون ادواری (جنون گاه‌گاهی) نيز مانع است؟ يعنى حتّى در زمان عقل نيز نمى‌تواند نيابت كند؟
اگر در تمام مدّت حج عاقل باشد مانعى ندارد.
