مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

در شروطى كه شرط واقعى هستند فرقى بين جاهلی که دسترسی به‌جاهل قاصر (کسی یا چیزی ندارد تا علم پیدا کند) و جاهل مقصر (کسی که دسترسی دارد ولی پیگیری نکرده) نيست و فقدان اين شروط درهرصورت عمل را باطل مى‏كند، مانند طهارت از حدث يا استقبال قبله به معناى اينكه پشت به قبله نباشد همچنين وقت نماز و يا اركان نماز امّا بعضى شروط، شرط علمى هستند و در آن‌ها ملاك علم مكلّف است. در هنگام فقدان این‌گونه شروط بين جاهل قاصر و مقصر فرق است و فقط جاهل قاصر معذور مى‏باشد مثل طهارت از خبث يا شرايط لباس مصلى يا افعالى در نماز كه ركن نيستند.‌

نفر اول تنها روزه آن روز را قضا می‌کند؛ چون تعمد بر بقاء بر جنابت نداشته و از روی جهل تیمم نکرده است و جهل هرچند عن تقصیر باشد کفاره ندارد.ولی نفر دوم علاوه بر قضا، کفاره جمع (احتیاط واجب) می‌پردازد. چون علم به بطلان داشته هرچند علم به کفاره نداشته و علم به کفاره شرط نیست.