زكات با چند شرط واجب می‌شود:1- مال به مقدار نصاب برسد. 2- مالك آن بالغ و عاقل باشد.3- بتواند در آن مال تصرّف كند.4- در مورد گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره بايد دوازده ماه بر آن بگذرد، ولى احتياط واجب آن است كه از اوّل ماه دوازدهم زكات تعلّق می‌گیرد و اگر بعضى از شرايط در اثناء ماه دوازدهم از بين برود زكات را بايد بپردازد.
اگر مالك گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در بين سال بالغ شود زكات بر او واجب نيست ولی در مورد گندم و جو و كشمش و خرما زكات در صورتى واجب است كه هنگام واجب شدن زكات صاحب آنها بالغ باشد.
اگر کسي مقصّر نباشد و مسامحه‌ای صورت نگرفته باشد زکات ساقط است (يعني هم اموال صاحب‌مال و هم اموال فقرا از بين رفته است).
ابتدا مخارج را کسر کنند؛ اگر باقیمانده به‌اندازه نصاب بود زکات را محاسبه کنند.
زكات گندم و جو وقتى واجب می‌شود كه دانه آن بسته شود و به آن گندم و جو گويند ولى وقت دادن زكات در گندم و جو زمانى است كه آن را خرمن كنند و کاه را جدا نمايند.
زكات انگور و كشمش موقعى است كه ميوه برسد و به آن انگور گويند و همچنين در مورد خرما زمانى است كه خرما برسد و قابل‌خوردن شود؛ ولى وقت دادن زکات در خرما و كشمش موقعى است كه خشك شود، مگر اينكه بخواهند آن را به‌صورت تر مصرف كنند كه بايد زكات آن را بدهند به‌شرط این‌که خشک‌شده آن به حدنصاب برسد.
معیار قیمت روز بذرافشانى است ولی بنا بر احتیاط مستحب مخارجى را که براى زراعت کرده از حاصل کسر نکند، همچنین قیمت تخمى را که براى زراعت پاشیده است.
مقدار زکات آن‌یک‌دهم است، مشروط بر این‌که آب را با پمپ و مانند آن از رودخانه نکشند؛ و إلاّ مقدار زکات یک‌بیستم می‌باشد.
اگر احتمالی در ذهن دارد به آن عمل کند و الا یک پانزدهم بدهد.
اگر درخت خرما يا انگور در يك سال دومرتبه ميوه دهد چنانچه روی‌هم به مقدار نصاب باشد، زكات آن را بناتر احتياط واجب بايد بدهد.
هرگاه زراعت يا باغى را قبل از واجب شدن زكات خريدارى كند زكات بر عهده مالك جديد است و اگر بعدازآنكه زكات واجب شده بخرد، زكات بر عهده فروشنده يعنى مالك قديم است.
