خرید ابزار دفاعی از سهم امام
کسى که خود را در معرض خطر دشمنانش میبیند آیا میتواند از سهم امام (علیهالسلام) و سایر وجوهات شرعیّه اسلحه و ابزار جنگى تهیّه نماید؟
با اجازه حاکم شرع یا نماینده او مجاز است.
خمس کتب طلاب و سایر دانشپژوهان
آیا کتابهای طلاب، دانشجویان و مانند آنها خمس دارد؟
کتابهایی را كه طلاب علوم دينى يا غير آنها از درآمد کسبوکار مىخرند چنانچه موردنیازشان باشد خمس ندارد، ولى اگر فعلاً نيازى به آن ندارند و مقصودشان استفاده در آينده است خمس به آن تعلّق میگیرد (اگر در تمام طول سال نيز از آن استفاده نكند، ولى وجود آن كتاب براى مواقع ضرورى در كتابخانه لازم است، نياز محسوب میشود).
محاسبه خمس معدن
آیا به موادی که از معادن استخراج میشود خمس تعلق میگیرد؟
واجب است خمس چيزى را كه از معادن طلا، نقره، سرب، آهن، مس، زغالسنگ، نفت، گوگرد، فيروزه، نمك و معدنهای ديگر و انواع فلزات به دست مىآورند بدهند و احتياط واجب آن است كه نصاب معيّنى در آن نيست، يعنى آنچه را از معدن استخراج مىكنند كم باشد یا زياد خمس دارد.
خمس معدن اجارهای
خمس معدن اجارهای بر عهدهی چه کسی است؟ در صورت فرارسیدن سال خمسی دوباره باید خمس پرداخته شود؟
اجارهکننده باید پس از کسر مخارج خمس معدن را بپردازد و اگر سال بر آن بگذرد خمس دیگری باید بدهد اما اگر دادن دو خمس سنگین باشد مایکی از آندورا به او میبخشیم.
تصرف در وجوهات شرعیّه بهعنوان قرض
تصرّف در وجوهاتی مانند صدقه، خمس و مانند آن، بهعنوان قرض و سپس برگرداندن آنچه حکمی دارد؟ وجوهاتی که بهعنوان امانت در نزد انسان است چطور؟
درصورتیکه صاحب پول، آنها را بهعنوان صدقه یا خمس جدا کرده، میتواند در آنها تصرّف کند؛ ولى اگر کسى بهعنوان امانت به آنها سپرده، حقّ تصرّف ندارند.
خمس تفنگی که از آن نگهداری میشود
تفنگ جنگی مانند تفنگ برنو که قیمت بالایی دارد چنانچه سالها نگهداری شود خمس به آن تعلّق میگیرد؟
درصورتیکه در حال یا گذشته مورداستفاده بوده است خمس ندارد.
حکم تصرّف در مالى که شک در پرداخت خمس آن وجود دارد
تصرّف در مالی که شک در پرداخت خمس آن وجود دارد چه حکمی دارد؟
انسان نمیتواند در مالى که یقین دارد خمسش را ندادهاند تصرّف کند، ولى در مال کسى که شک دارد خمس آن دادهشده یا نه تصرّف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانى چنین کسى اشکال ندارد و تفحّص و جستجو لازم نیست.
خمس وجوهات شرعیه که افراد مستحق دریافت میکنند
آیا وجوهات شرعیه که افراد مستحق دریافت میکنند خمس دارد؟
چيزى را كه افراد مستحق از باب خمس يا زكات مىگيرند خمس ندارد، هرچند از مخارج سالشان به عللى زياد بيايد، ولى اگر از مالى كه از اين طريق به او رسيده منفعتى ببرد، مثلاً از درختى كه از باب خمس به او دادهشده ميوهاى به دست آورد بايد خمس آن مقدارى كه از مخارج سالش زياد آمده بپردازد.
قلمرو مالیات و وجوه شرعیّه در نظام اسلامی
آیا مالیات در نظام اسلامى جایگزین خمس و زکات میشود؟
مسئله مهم این است که مالیات نوعى هزینه کار اقتصادى است. یعنى کسى که فعالیت اقتصادى دارد، از جادهها استفاده میکند، از امنیت بهره میگیرد، از رسانههای جمعى کمک میگیرد و از دیگر امکانات بهرهمند میگردد. اگر این امکانات نبود، کار اقتصادى ممکن نمیشد، یا بهره کمى داشت؛ بنابراین وظیفه دارد سهمى از هزینههای کارهاى عمومى دولت که در انجام امور اقتصادى او مؤثر است را بپردازد و اینیک امر طبیعى است. حال اگر بعد از پرداختن مالیات، چیز اضافهای براى او باقى نماند، خمس به او تعلّق نمیگیرد و اگر اضافه بماند 80 درصد آن مال خود اوست و 20 درصد دیگر که خمس است در حال حاضر عمدتاً صرف مسائل فرهنگ اسلامى و حفظ عقاید و ارزشها میگردد که سود آن عاید مردم میشود. چون اگر حوزهها نباشد، نسل آینده از اسلام دور و جدا میگردد؛ بنابراین، اساساً نباید قلمرو مالیاتها را با وجوه شرعیّه مخلوط کرد.