وصیت به ساختن زیارتگاه در زمین اهدایی جهت قبرستان
شخصی وصیت به ساختن زیارتگاه در زمین اهدایی جهت قبرستان مؤمنین از هزینه خود و گرفتن نذورات مردم و مصرف آن بهعنوان سهم فرزندان و امور فرهنگی و اجتماعی کرده آیا عمل به چنین وصیتنامه صحیح است؟
این وصیتنامه اعتبارى ندارد و باید از ساختن چنین زیارتگاهى پرهیز کرد.
زیر آب رفتن قبرستان به جهت احداث سد
وظیفه نسبت به قبرستانی که به واسطه احداث سد زیر آب می رود و قبر قدیمی و جدید دارد چیست؟
در صورتی که ایجاد سد ضرورت داشته اشکالی ندارد و انشاء الله مدفونین در قبرستان مشمول رحمت الهی هستند.
ایجاد صورت قبر در قبرستان
آیا ایجاد صورت قبر اموات گذشته در قبرستان جدید جایز است؟
اگر قبرستان جدید در زمین وقف قرار داده شده جایز نیست و اگر در زمین موات است مانعى ندارد.
تبدیل قبرستان متروکه به مسجد
زمینى جهت قبرستان مسلمین تعیین و اموات در آن دفن شدند؛ ولى اکنون مدتهاست میّتى در آن دفن نمى شود؛ با عنایت به نیاز اهالى به مسجد، جهت انجام فرایض الهى، آیا اهالى مى توانند در گورستان مذکور یک باب مسجد احداث نمایند؟
چنانچه آن محل براى دفن اموات در حال حاضر و در آینده قابل استفاده نیست مى توانید از آن براى بناى مسجد استفاده نمایید؛ولى مواظب باشید نبش قبر لازم نیاید.
تکلیف موقوفه ای که بدلیل مخالفت همسایگانش بلا استفاده مانده
زمینى حدود هزار متر مربع از حدود 25 سال پیش وقف قبرستان شده است; امّا پس از دفن حدود 40 نفر، همسایگان مانع ادامه کار شده اند و آن زمین همچنان معطّل مانده است. آیا زمین مزبور بر وقفیّت باقى مى باشد؟ در صورت باقى ماندن بر وقف، آیا مى توان آن را تبدیل به مکان عمومى دیگر (مانند مدرسه، بیمارستان، حسینیّه و غیره) کرد؟
در صورتى که زمین وقف براى قبرستان شده باشد، تنها باید در همین مورد از آن استفاده شود؛ مگر این که دفن در آن به جهاتى امکان پذیر نباشد که در این صورت باید بفروشند و پول آن را صرف خرید زمینى جهت قبرستان کنند و آن را وقف نمایند و چنانچه به اندازه کافى قبرستان دارند، مى توان از آن زمین براى مسجد و حسینیّه و کتابخانه و مانند آنها استفاده کرد.
عدم لزوم وقفی بودن زمین قبرستان
آيا ضرورت دارد كه زمين قبرستان وقف ابدى براى قبرستان باشد، يا در زمين هاى كرايه اى طويل المدّت هم مىتوان به تدفين اموات مسلمان ها پرداخت؟
چنانچه مدت اجاره به اندازه اى باشد كه آثار آخرين ميّت دفن شده به كلّى محو گردد، يا اين كه مالك بعد از پايان مدّت، ملزم به تصرّفاتى شود كه سبب نبش قبور نشود، مانعى ندارد.
معیار تشخیص وقفی بودن قبرستانها
مطابق قانون گورستانهاى عمومى ملک عمومى محسوب شده و در مالکیّت شهردارى قرار دارد; شهردارى به علّت متروکه شدن گورستان، مقدارى از آن را طبق ضوابط قانونى به افراد واجد شرایط واگذار نموده است، با عنایت به این که دلیلى بر وقفیّت زمین گورستان نیست، بفرمایید که اراضى مذکور وقف است، یا مالکیّت شهردارى طبق قانون فوق صحیح است؟
هرگاه زمین مزبور سابقه ملکى نداشته باشد، یا احتمال موات بودن آن از روز اوّل برود حکم وقف بر آن جارى نمى شود؛ امّا اگر سابقه ملکیّت داشته و براى قبرستان واگذار شده است حکم وقف بر آن جارى است.
بنا کردن خانه عالم در قبرستان متروکه
تصرف در قبرستان متروکه یا حسینیه بدون استفاده و سایر موارد مشابه غیر از مسجد، در راستای بنا کردن خانه عالم جایز است یا نه؟
در مورد قبرستان متروکه مانعی ندارد و در مورد حسینیه؛ اگر در حال و آینده به هیچ وجه قابل استفاده نیست، مانعی ندارد.
احداث مغازه در قبرستان متروکه امامزاده و اجاره آن
دو نفراقدام به ساختن دو باب مغازه در گوشهاى از قبرستان متروكه امامزاده کرده و آن را اجار داده اند و مال الاجاره آن را براى مصارف مسجد و امامزاده در نظر گرفته اند :سوال این که آیا برای این کار نياز به اذن فقيه جامع الشرائط داشته است؟ آيا اجاره انجام گرفته شرعاً معتبر است؟
البتّه نياز به اذن دارد و چنانچه زمين مزبور متروكه بوده، آن ساختمان را فعلا اجازه مى دهيم و اجاره دادن در صورتى مجاز است كه ساختمان مزبور مورد احتياج براى كارهاى مسجد و امامزاده نباشد و مال الاجاره عادلانه باشد و براى امامزاده و مسجد مصرف شود.
مصرف مقدار مازاد موقوفه در کارهای عام المنفعه دیگر
پنج هکتار زمین در شهرجهت گورستان به شهردارى واگذار گردید، گرچه صیغه وقف خوانده نشده، امّا چند جنازه در آن زمین دفن گردیده است آیا مى توانیم جهت احداث بیمارستان شهر، از یک هکتار این زمین استفاده کنیم، یا زمین مزبور را براى امر فوق اجاره کنیم؟(با توجّه به این که در شهر بیمارستان وجود ندارد؛ امّا قبرستانهاى متعدّدى موجود است)
آن مقدار از زمین مزبور که مورد نیاز براى قبرستان در حال و آینده است به حکم وقف مى باشد و بقیّه را مى توان در احتیاجات عمومى صرف کرد.