مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

در فرض سؤال باید طواف نساء  و نماز طواف نساء را انجام بدهد  البته اگر یکی انجام دهد کافی است ولی در مورد طواف واجب و نماز آن باید به تعداد حج و عمره ها اعاده شود.‌

با انجام اعمال توسط نائب از احرام خارج شده، اکنون می تواند احتیاطا نماز طواف را بخواند.‌

احتیاط آن است که به مقدار معمول زنان باشد.

سعى و طوافش باطل است. بايد طواف و نماز و سعى را اعاده نموده، سپس تقصير نمايد.

مانعى ندارد.

اگر بچه ختنه نشده را وادار به احرام كنند، يا او را محرم نمايند، احرام و تمام طواف‌هایش صحيح است؛ زيرا در طواف صبى ختان شرط نيست.

14. لازم نيست طواف در فاصله بين مقام ابراهيم و خانه كعبه باشد؛ بلكه در تمام مسجدالحرام طواف جايز است؛ (به‌خصوص هنگام ازدحام جمعیت) ولى در صورت امكان بهتر است از فاصله مزبور تجاوز نكند.15. لازم نيست شانه چپ در تمام حالات محاذى كعبه باشد؛ بلكه همين اندازه كه مطابق معمول همه مردم، خانه كعبه را دور بزند كافى است.16. هرگاه جمعیت طواف كننده به‌قدری زياد باشد كه انسان را با فشار و بدون اختيار به‌پیش ببرد، ضررى براى طواف ندارد و همين اندازه كه از آغاز نيّت مى‌كند كه براى طواف به ميان جمعیت برود كافى است. هرچند مى‌داند فشار جمعیت او را به جلو مى‌برد. 17. طواف در طبقه دوّم مسجدالحرام در مقام ضرورت اشكال ندارد. بنابراين، كسانى كه مجبور هستند ازآنجا طواف كنند طوافشان صحيح است و نايب گرفتن لازم نيست. 18. محل نماز طواف واجب، پشت مقام ابراهيم است؛ ولى اگر ازدحام جمعیت زياد باشد، مى‌توان عقب‌تر نماز خواند. به‌خصوص، در مواقعى كه جمعیت طواف كننده به‌قدری زياد است كه به پشت مقام ابراهيم مى‌رسد، در اين صورت نبايد مزاحم طواف کنندگان شد و اصرار بر خواندن نماز در پشت مقام داشت و كارهايى كه بعضى از عوام انجام مى‌دهند و دست‌ها را زنجير مى‌كنند و مزاحم طواف کنندگان مى‌شوند، صحيح نيست؛ امّا نماز طواف مستحب را در هر جاى مسجد مى‌توان خواند. 19. خواندن نماز طواف به جماعت اشكال دارد، حتّى به‌عنوان احتياط و افراد بايد حمد و سوره را به‌قدر امكان اصلاح كنند و خودشان بخوانند.20. اگر كسى پس از مراجعه به وطن متوجّه شود طواف يا نماز طواف وى باطل بوده است، ترك محرمات لازم نيست، اگر طواف نساء را درست انجام نداده باشد بايد از رابطه با همسر بپرهيزد تا كسى به نيابت از او طواف نساء به‌جا آورد.21. نشستن در حال طواف واجب، براى رفع خستگى مانعى ندارد؛ ولى احتياط آن است كه موالات عرفى به هم نخورد، يعنى فاصله زياد نشود؛22. بهتر است هنگام ازدحام جمعیت، طواف مستحبی را ترك كرد و محل طواف را براى كسانى كه طواف واجب مى‌كنند آزاد گذاشت.

كسى كه مى‌خواهد از مکه بيرون رود مستحب است طواف وداع بجا آورد و در هر شوطى حجرالأسود و ركن يمانى را ـ در صورت امكان ـ استلام نمايد و چون به مستجار رسد مستحباتی كه قبلاً براى آن مكان ذكر شد به‌جا آورد و آنچه خواهد دعا نمايد، بعداً حجرالأسود را استلام نموده و حمد و ثناى الهى نمايد و صلوات بر پيغمبر و آل او بفرستد و اين دعاء را بخواند:«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى محمد عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ نَبِيِّکَ وَ أَمüينِکَ وَ حَبüيبِکَ وَ نَجِيِّکَ وَ خِيَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ. أَللّهُمَّ كَما بَلَّغَ رِسالاتِکَ، وَ جاهَدَ فüي سَبüيلِکَ، وَ صَدَعَ بِأَمْرِکَ، وَ أُوذِىَ في جَنْبِکَ، وَ عَبَدَکَ حَتّى أَتاهُ اليَقينُ. أللّهُمَّ اقْلِبْني مُفلِحاً مُنْجِحاً مُسْتَجاباً لى، بِأَفْضَلِ مايَرْجِعُ بِهِ اَحَدٌ مِنْ وَفْدِکَ، مِنَ المَغْفِرَةِ وَ الْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوانِ وَ الْعافِيَةِ».و مستحب است وقت بيرون آمدن، از مقابل ركن شامى بيرون رود و از خداوند متعال توفيق مراجعت بطلبد و وقت بيرون رفتن معادل یک‌درهم خرما خريده و آن را به فقرا صدقه دهد.

آنچه از مستحبات كه در طواف عمره و نماز آن و سعى ذكر شد اينجا نيز جارى است و مستحب است در روز عيد قربان براى طواف حج بيايد و بر در مسجد بايستد و اين دعا را بخواند:«اَللّهُمَّ أَعِنِّي عَلى نُسُكِکَ، وَ سَلِّمْنِي لَهُ وَسَلِّمْهُ لِي. أَسْأَلُکَ مَسْأَلَةَ الْعَلِيلِ الذَّلِيلِ الْمُعْتَرِفِ بِذَنْبِهِ، أَنْ يَغْفِرَلِي ذُنُوبي، وَ أَنْ تُرْجِعَنِي بِحاجَتِي. اَللّهُمَّ إنِّي عَبْدُکَ، وَالْبَلَدُ بَلَدُکَ، وَالْبَيْتُ بَيْتُکَ، جِئْتُ أَطْلُبُ رَحْمَتَکَ، وَ أَؤُمُّ طاعَتَکَ، مُتَّبِعاً لاَِمْرِکَ، راضِياً بِقَدَرَکَ. أَسْأَلُکَ مَسْأَلَةَ الْمُضْطَرِّ اِلَيْکَ، الْمُطِيعِ لاَِمْرِکَ، الْمُشْفِقِ مِنْ عَذابِکَ، الْخائِفِ لِعُقُوبَتِکَ، أَنْ تُبَلِّغَنِي عَفْوَکَ، وَ تُجِيرَنِي مِنَ النّارِ بِرَحْمَتِک».سپس اگر ممكن است نزد حجرالأسود بيايد و استلام و بوسه نمايد و اگر بوسيدن ممكن نشد دست بر حجر ماليده و دست خود را ببوسد و اگر آن‌هم ممكن نشد مقابل حجر ايستاده و تكبير بگويد، سپس آنچه در طواف عمره به‌جا آورده بود به‌جا آورد.

انجام اعمال زير در حال طواف مستحب است:1. «اَللّهُمَّ اِنّىü أَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذüي يُمْشى بِهِ عَلى ظَلَلِ الْمآءِ، كَما يُمْشى بِهِ عَلى جُدَدِ الأرْضِ، وَ اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذüي يَهْتَزُّلَهُ عَرْشُکَ، وَاَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الّذي تَهْتَزُّ لَهُ اَقْدامُ مَلائِكَتِکَ، وَ اَسْئَلُکَ بِاسمِکَ الَّذüي دَعاکَ بِهِ مُوسى مِنْ جانِبِ الطُّورِ فَاسْتَجَبْتَ لَهُ، وَاَلْقَيْتَ عَلَيْهِ مَحَبَّةً مِنْکَ، وَ اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذüي غَفَرْتَ بِهü لِمـُحَمَّدٍ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَ آلِهِ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ ما تأخر، وَ اَتْمَمْتَ عَلَيْهِ نِعْمَتَکَ، اَنْ تَفْعَلَ بىü كَذا وَكذا» و به‌جا «كذا و كذا» حاجت خود را از خداوند متعال بخواهد.2. مستحب است هنگام طواف بگويد:«اَللّهُمَّ اِنّüي اِلَيْکَ فَقْيرٌ، وَ اِنّüي خآئِفٌ مُسْتَجüيرٌ، فَلا تُغَيِّرْ جِسْمüي، وَلاتُبَدِّلْ اِسْمي».3. صلوات بر محمد و آل او بفرستد، به‌خصوص هنگامی‌که به در خانه كعبه رسيد. 4. هنگامی‌که به حجر اسماعيل رسيد، به ناودان نگاه كند و بگويد:«اَللّهُمَّ اَدْخِلْنِي الْجَنَّةَ، وَ اَجِرْنِي مِنَ النّارِ بِرَحْمَتِکَ، وَ عافِني مِنَ السُّقْمِ، وَ اَوْسِعْ عَلَىَّ مِنَ الرِّزْقِ الْحَلالِ، وَ ادْرَأَ عَنّي شَرَّ فَسَقَةِ الْجِنِّ وَالإنْسِ، وَ شَرَّ فَسَقَةِ الْعَرَبِ وَ الْعَجَمِ».5. به هنگام عبور از حجر بگويد: «يا ذَا المَنِّ وَ الطَّوْلِ، يا ذَا الْجُودِ وَ الْكَرَمِ، اِنَّ عَمَلي ضَعüيفٌ، فَضاعِفْهُ لي، وَ تَقَبَّلْهُ مِنّي، اِنَّکَ اَنْتَ السَّمüيعُ الْعَلüيمُ».6. هنگامی‌که به ركن يمانى برسد دست‌ها را بلند كند و بگويد: «يا الله يا ولی الْعافِيَةِ، وَ خالِقَ الْعافِيَةِ، وَ رازِقَ الْعافِيَةِ، وَ الْمُنْعِمَ بِالْعافِيَةِ، وَ الْمَنّانُ بِالْعافِيَةِ، وَ الْمُتَفَضِّلَ بِالْعافِيَةِ عَلَىَّ وَ عَلى جَمِيعِ خَلْقِکَ، يا رَحْمنَ الدُّنْيا وَ الآخِرَةِ وَ رَحِيمَهُما، صَلِّ عَلى محمد وَ آلِ محمد، وَ ارْزُقْنَا الْعافِيَةَ، وَ تَمامَ الْعافِيَةِ وَ شُكْرَ الْعافِيَةِ، فِي الدُّنْيا وَالآخِرَةِ، يا اَرْحَمَ الرّاحِمِينَ».7. سپس سر را به سمت كعبه كند و بگويد: «اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذِي شَرَّفَکِ وَ عَظَّمَکِ، وَ الْحَمْدُلِلّهِ الَّذي بَعَثَ مُحَمَّداً نَبِيّاً وَ جَعَلَ عَلِيّاً اِماماً. اَللّهُمَّ اهْدِ لَهُ خِيارَ خَلْقِکَ، وَ جَنِّبْهُ شِرارَ خَلْقِکَ».8. هنگامی‌که بين ركن يمانى و حجرالأسود رسيد، بگويد: (رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً و فِي الآخِرَةِ حَسَنَةً، وَ قِنا عَذابَ النّار).9. در شوط هفتم، وقتی‌که به مستجار رسيد، مستحب است ـ در صورت امكان ـ دودست خود را بر ديوار خانه بگشايد و شكم و صورت خود را به ديوار كعبه بچسباند و بگويد: «اَللّهُمَّ الْبَيْتُ بَيْتُکَ، وَ الْعَبْدُ عَبْدُکَ، وَ هذا مَكانُ الْعائِذِ بِکَ مِنَ النّارِ».10. سپس به گناهان خود اعتراف نموده و از خداوند عالم آمرزش بطلبد كه ان‌شاءالله تعالى مستجاب خواهد شد، بعد بگويد:«اَللّهُمَّ مِنْ قِبَلِکَ الرَّوْحُ وَ الْفَرَجُ وَ الْعافِيَةُ، اَللّهُمَّ اِنَّ عَمَلِي ضَعِيفٌ فَضاعِفْهُ لِي، وَ اغْفِرْ لِي مَااطَّلَعْتَ عَلَيْهِ مِنّي وَ خَفِىَ عَلى خَلْقِکَ، اَسْتَجِيرُ بِاللّهِ مِنَ النّار».11؛ و هرچه خواهد دعا كند و دست بر ركن يمانى ـ كه قبل از ركن حجرالأسود قرار دارد ـ بگذارد، سپس نزد حجرالأسود آمده و طواف خود را تمام كند و بگويد:«اَللّهُمَّ قَنِّعْني بِما رَزَقْتَني، وَ بارِکْ لي فüيما آتَيْتَني».12. براى طواف كننده مستحب است در هر شوط اركان خانه كعبه (چهارگوشه آن) و حجرالأسود را استلام نمايد؛ و در وقت استلام حجر بگويد: «أمانَتي أدَّيتُها، وَ ميüثاقي تَعاهَدْتُهُ، لِتَشْهَدَ لي بِالْـمُوافاةِ».

آداب و مستحبات ديگر در مکه معظّمه ازاین‌قرار است:1. زياد ذكر خدا كند و قرآن بخواند.2. ختم نمودن يك قرآن.3. خوردن آب زمزم و خواندن دعاى زير پس‌ازآن:«اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نَافِعاً، وَ رِزقاً واسِعاً، وَ شِفاءً مِنْ کل داءٍ وَ سُقْمٍ».و نيز بگويد:«بسم‌الله وَ باللّهِ وَ الشُّكرُ لِلّهِ».4. نگاه كردن به كعبه.5. هرگاه مزاحم طواف کنندگان واجب نشود، در هر شبانه‌روز ده مرتبه طواف نمايد؛ در اوّل شب سه طواف و در آخر شب سه طواف و پس از دخول صبح دو طواف و بعدازظهر دو طواف.6. هنگام توقّف در مکه به عدد روزهاى سال طواف نمايد و اگر اين مقدار ممكن نشد پنجاه و دومرتبه و اگر آن‌هم ممكن نشد هر مقدار كه بتواند.7. شخص ضرورت، يعنى كسى كه اولین بار حج به‌جا مى‌آورد، در صورت امكان داخل خانه كعبه شود و مستحب است قبل از دخول غسل كند و در وقت داخل شدن بگويد:«اللّهُمَّ إنَّکَ قُلتَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً، فآمِنِّي مِنْ عَذابِ النّارِ».سپس دو ركعت نماز گزارده، در ركعت اوّل بعد از حمد سوره «حم سجده» و در ركعت دوّم بعد از حمد پنجاه و پنج این از ساير سوره‌هاى قرآن، بين دو ستون بر سنگ قرمز بخواند. 8. دو ركعت نماز در هر يك از چهار زاويه كعبه بجا آورد و بعد از نماز اين دعا را بخواند:«اللَّهُمَّ مَنْ تَهيَّأَ أوْ تَعبَّأَ أوْ أعَدَّ أوِ اسْتَعَدَّ لِوِفادَةٍ إلى مَخلُوقٍ رَجاءَ رِفْدِهِ وَ جائِزِتهِ وَ نَوافِلِه وَ فَواضِلِه، فَإلَيکَ يا سيِّدي تَهْيِئَتي وَ تعْبِيَتي وَ إعْدادي وَ اسْتِعْدادي رَجاءَ رِفدِکَ وَ نَوافِلِکَ وَ جائِزتِکَ، فَلا تُخَيِّبِ اليَومَ رَجائي، يا مَنْ لا يَخيüبُ عَلَيهِ سائِلٌ، وَ لا يَنْقُصُهُ نائِلٌ، فإنّي لَمْ آتِکَ اليَومَ ثِقَةً بِعَمَلٍ صالِحٍ قَدَّمْتُهُ، وَ لا شَفاعَةِ مَخلُوقٍ رَجُوتُهُ، وَلكنّي أتَيتُکَ مُقِرّاً بالظُّلمِ وَ الإساءَةِ عَلى نَفسي، فإنَّهُ لا حُجَّةَ لي، وَ لا عُذْرَ، فَأسْألُکَ يَا مَنْ هُوَ كذلِکَ، أنْ تُصَلِّىَ عَلى محمد وَ آلهِ، وَتُعْطِينَي مَسْأَلَتي، وَ تَقْلِبَني بِرَغْبَتي، وَ لا تَرُدَّني مَجْبُوهاً مَمْنوُعاً، وَ لا خائِباً، يا عَظيمُ يا عَظيمُ يا عَظيمُ، أرْجوکَ لِلعَظيمِ، أسألُکَ يا عظيمُ، أنْ تَغفِرَ لِيَ الذَّنْبَ العَظيüمَ، لا إلهَ الا أنْتَ».9. هنگام خروج از كعبه سه مرتبه «الله‌اکبر» بگويد.سپس اين دعا را بخواند:«اَللّهُمَّ لا تَجْهَدْ بَلاءَنا، رَبَّنا وَ لا تُشمِتْ بِنا اَعْداءَنا، فَإِنَّکَ أنْتَ الضَّارُّ النّافِعُ».10. سپس پايين آمده، پلّه‌ها را در سمت چپ قرار دهد و كعبه را استقبال نمايد و نزد پله‌ها دو ركعت نماز بخواند. (البتّه در شرايط فعلى انجام اين مستحبات غالباً ممكن نيست).

اگر شخصى، طواف نساءهاى متعدّدى را ترك كرده باشد، يك طواف نساء براى همه آن‌ها كافى است و در اين حكم (ترك طواف نساء) فرقى ميان زن و مرد و كودك نيست؛ زيرا طواف نساء بر همه لازم است و بدون آن همسر براى او حلال نمى‌شود.