آب فقط به مقدار تطهير موجود است
مسأله 630ـ کسى که آب کمى در اختيار دارد که اگر با آن وضو بگيرد و يا غسل کند براى تطهير بدن يا لباس او چيزى نمى ماند بايد نخست بدن و لباس را آب بکشد، بعد تيمّم کند و نماز بخواند، امّا اگر چيزى که بر آن تيمّم کند ندارد بايد آب را به مصرف وضو يا غسل برساند و با بدن يا لباس نجس نماز بخواند.
جایی که مصرف آب موجب هلاکت شخص یا همراهانش شود
مسأله 628ـ هرگاه به مقدار کافى آب دارد امّا اگر آن را به مصرف وضو يا غسل برساند مى ترسد خودش يا فرزندان يا دوستان و همراهانش از تشنگى هلاک يا بيمار شوند، يا فوق العاده به زحمت بيفتند، بايد تيمّم کند و آب را نگه دارد، همچنين اگر انسان غير مسلمانى جان او در خطر باشد بايد آب را به او بدهد و تيمّم نمايد، درباره حيوان نيز همين حکم جارى است.
جایی که آب برای او ضرر دارد
مسأله 625ـ هرگاه آب دارد ولى مى ترسد اگر وضو بگيرد بيمار شود يا بيمارى او به طول انجامد، يا شدّت کند، يا معالجه آن سخت شود، در تمام اين موارد بايد تيمّم کند، ولى اگر مثلاً آب گرم براى او ضرر ندارد بايد با آب گرم وضو بگيرد يا غسل کند و لازم نيست يقين به ضرر داشته باشد همين اندازه که خوف ضرر داشته باشد کافى است که وضو نگيرد و تيمّم کند.
اگر تنها به اندازه وضو يا غسل آب دارد
مسأله 621ـ هرگاه فقط به مقدار وضو يا غسل آب دارد و مى داند اگر آن را بريزد آب پيدا نمى کند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد ريختن آن حرام است و احتياط واجب آن است که پيش از وقت نماز هم اين کار را نکند، همچنين اگر احتمال عقلايى مى دهد که اگر آب را بريزد آب ديگرى به دستش نمى رسد احتياط واجب آن است که آب را نگه دارد و در تمام اين صورتها اگر آب را بريزد کار خلافى کرده امّا نماز او با تيمّم صحيح است.
کسى که يقين دارد آب پيدا نمى کند و به جستجوى آب نرود
مسأله 619ـ کسى که يقين دارد آب پيدا نمى کند و به جستجوى آب نرود و با تيمّم نماز بخواند بعد از نماز بفهمدکه اگر جستجو مى کرد آب پيدا مى شد نمازش باطل است، همچنين اگر بعد از جستجو، تيمّم کرده و نماز خوانده و بعداً بفهمد آب در آن جا وجود داشته بنابر احتياط واجب نماز را اعاده کند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
حرمت ریختن آب در جایی که آبی دیگر برای وضو یا غسل ندارد
دور ریختن آب ، در صورتی که شخص بداند دیگر آبی برای وضو و غسل در وقت نماز یا پیش از وقت نماز در دسترس نیست چه حکمی دارد؟
هرگاه فقط به مقدار وضو يا غسل آب دارد و مىداند اگر آن را بريزد آب پيدا نمىكند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد ريختن آن حرام است و احتياط واجب آن است كه پيش از وقت نماز هم اين كار را نكند، همچنين اگر احتمال عقلايى مىدهد كه اگر آب را بريزد آب ديگرى به دستش نمىرسد احتياط واجب آن است كه آب را نگهدارد و در تمام اين صورتها اگر آب را بريزد كار خلافى كرده امّا نماز او با تيمّم صحيح است.
موارد وجوب تيمّم براى بيمار
در چه مواردى به خاطر بيمارى بايد تيمّم كرد؟
هرگاه آب دارد ولى میترسد اگر وضو بگيرد بيمار شود، يا بیماریاش به طول انجامد، يا شدّت پيدا كند، يا معالجه آن سخت شود، در تمام اين موارد بايد تيمّم كند. ولى اگر مثلاً آب گرم برايش ضرر ندارد بايد با آب گرم وضو بگيرد يا غسل كند؛ و لازم نيست يقين به ضرر داشته باشد، همين اندازه كه خوف ضرر داشته باشد كافى است كه وضو نگيرد و تيمّم كند.
یقین به بقاء عذر تا آخر وقت نماز
در صورت یقین به بقاء عذر تا آخر وقت نماز، می تواند در اول وقت با تیمم نماز بخواند؟
كسى كه وظيفهاش تيمّم است اگر يقين داشته باشد يا احتمال دهد كه تا آخر وقت عذرش باقى مىماند مىتواند در اوّل وقت با تيمّم نماز بخواند، ولى اگر يقين داشته باشد كه تا آخر وقت عذر او برطرف مىشود بنابر احتياط واجب بايد صبر كند.