حکم تقاص در مورد طلبکار از بیتالمال
اگر کسى مالى از بیتالمال طلب داشته باشد و آن را ندهند، آیا میتواند معادل طلبش از امکانات بیتالمال، استفاده کند؟
در فرض سؤال، باید از حاکم شرع اجازه بگیرد.
در فرض سؤال، باید از حاکم شرع اجازه بگیرد.
حاكم شرع میتواند مأمورى براى جمعآوری زكات تعيين كند تا بعد از جدا كردن گندم و جو از کاه، يا خشک شدن خرما و انگور، زكات را جمعآوری كند و اگر از پرداختن زكات كه حقّ محرومان است خوددارى نمايند میتواند بهزور از آنها بگيرد.
درصورتیکه از اراضی موات باشد مانعی ندارد.
هرگاه وضع فعلى باعث ضرر و زيان قابلملاحظهای براى ديگران شود حاكم حق دارد او را الزام به اين كار كند.
حكم حاكم شرع در هر مسئلهای نافذ است؛ چه در مورد شعائر حسينى يا ديگر مسائل؛ ولى توجّه داشته باشيد كه بين حكم و فتوا تفاوت وجود دارد. در فتوا، هر كس مطابق نظرات مرجع خويش عمل مىكند، ولى در حكم تفاوتى بين مقلّد و غير مقلّد نيست.
حاکم نمى تواند اذن قصاص ندهد; مگر این که مفاسد مهمّ اجتماعى بر آن مترتّب شود، در این صورت باید از قصاص خوددارى کرد.
فتوا آن است که چیزی را از ادله شرعیه درباره تکالیف استفاده کنند و حکم حاکم آن است که بعضی از مصادیق مهم را تشخیص دهد و مردم را بر آن مصداق الزام نماید مانند حکم به تحریم تنباکو از سوی مرحوم میرزای شیرازی. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به کتاب «انوار الفقاهه» ما مراجعه نمایید.
مرجع تقلید چنین دستوری نمیدهد، البته قول و فتوای او برای مقلد حجت است و باید عمل نماید. و آنچه میگوید باید مستند به قرآن و روایات معصومین یا اصول و قواعد عملیّه باشد.
در زمان غیبت امام زمان (عج) دستور و تکالیف الهى را از مرجع تقلید یاد گرفته و به آن عمل میکنیم. به این دستور و نظر و رأی قطعى مرجع تقلید در احکام شرعى «فتوا» میگویند و مقلّد باید در آن حکم به فتواى مرجع تقلید خود عمل کند.
بر همه واجب است عمل نمایند مگر اینکه خلاف آن، یقینى باشد.
آری، این روایت معروف است و مطابق حکم عقل نیز میباشد.