مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر قرارداد خاصی نباشد همه شرکا به نسبت سهام خود باید زیان را بپردازند و کسى مسئول پرداخت زیان دیگران نیست.

درصورتی‌که تبرّع قبول ضرر جزء قرارداد نباشد و فقط يك تعهّد اخلاقى نه الزامى محسوب شود اشكالى ندارد.

جایز نیست مگر در ضمن عقد خارج لازم دیگر.

هرگاه طبيب به هنگام جرّاحى بيمار يا ختنه كردن كودك براثر سهل‏انگارى ضررى به بيمار يا كودك برساند، يا سبب مرگ او گردد ضامن است و همچنين اگر خطا كند و سبب زيانى شود، ولى اگر كوتاهى نكرده و مرتكب خطا نشده است، بلكه براثر عوامل ديگرى، بيمار معيوب گردد يا بميرد ضامن نيست به‌شرط اين‏كه در مورد كودك با اجازه ولى اقدام كرده باشد.

1. ظاهر ادلّه این است که این احکام مربوط به زمین‌های موات است. ولى در زمین‌های ملکى هم باید بهره‌برداری هرکدام از مالکین در حدّى باشد که در عرف عقلا معمول است و زائد بر آن درصورتی‌که باعث ضرر بر دیگران شود، اشکال دارد.2. درصورتی‌که چاه خشک شود و صاحبش از احیا آن صرف‌نظر کند، احداث قنات و چشمه دیگر مانعى ندارد.3. در موارد ممنوع احتیاط آن است که بر آن آب حکم آب غصبى را جارى کنند.4. محصولاتى که از آن به دست می‌آید، حرام نیست، ولى احتیاط آن است که نسبت به پول آب با شخصى که ضرر به او واردشده مصالحه کنند.

اگر موجب ضرر و زیانى بر مسلمین نگردد، مانعى ندارد.

علت آن را بطور مفصل درحاشيه عروه الوثقی ج۲ ص۵۵۸ پاورقی ۴ نوشته ایم.

هر كارى به جامعه ضرر و زيانى برساند جايز نيست. به‌علاوه مخالفت با مقررات حكومت اسلامى نيز مجاز نمی‌باشد.

آنچه عرفا ضرر محسوب شود حرام است.

جواب روی یک سنگ کاملا تمیز از غبار، تیمم می کند.

در تمام اين موارد بايد تيمّم كند، ولى اگر مثلًا آب گرم براى او ضرر ندارد بايد با آب گرم وضو بگيرد يا غسل كند و لازم نيست يقين به ضرر داشته باشد همين اندازه كه خوف ضرر داشته باشد كافى است كه وضو نگيرد و تيمّم كند.

هرگاه پيشانى يا پشت دستها يا كف دستها زخم باشد و پارچه يا چيز ديگرى بر آن بسته است كه نمى‏تواند باز كند، يا ضرر دارد، بايد با همان حال تيمّم كند.