مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی‌که این وصیت به‌ضمیمه سایر وصایای میّت بیش از ثلت اموال وی نباشد عمل به آن لازم است؛ یعنی اضافه سهم دختران از ثلث پرداخته می‌شود؛ و اگر اضافه بر ثلث باشد، تنها به مقدار ثلث جایز است.

این مطلب صحیح نیست و زیورآلات متوفی همچون بقیه اموال وی مطابق قانون ارث باید میان ورثه تقسیم شود مگر اینکه وصیت خاصی نسبت به آن کرده باشد که به انضمام سایر وصایا به مقدار ثلث اموال میت مؤثر است.

هرگاه زوج یا زوجه از دنیا برود و وارث دیگرى نباشد، اگر زوجه از دنیا برود تمام مال از آنِ زوج است و اگر زوج از دنیا برود، یک‌چهارم مال از آنِ زوجه و بقیّه به امام (علیه‌السلام) تعلّق مى‌گیرد؛ و در زمان ما باید به دست حاکم شرع برسانند؛ و اگر واقعاً آن زن نیازمند باشد، حاکم شرع مى‌تواند همه یا قسمتى از آن را به او بازگرداند.

اين كار مجاز نبوده است؛ ولى چنانچه نمى‏دانستند فرزند مزبور حلال‏زاده است و احكام محرميت را دارد و از مادرش ارث می‌برد، ولى از پدر ارث نمى‏برد.

اگر از كسى ارثى به انسان رسد كه خويشاوندى دورى با او دارد و اطّلاعى از چنين خويشاوندى و انتظارى درباره چنين ارثى نداشته، احتياط واجب آن است كه خمس آن را بپردازد.

مال سه قسمت می‌شود، دو قسمت سهم جد يا جدّه پدرى است و يك قسمت سهم جد يا جدّه مادرى.

هرگاه وارث، فقط يك دايى، يا يك خاله مادرى و دايى و خاله پدر و مادرى و دايى و خاله پدرى باشد، دايى و خاله پدرى ارث نمى‏برند و مال را شش قسمت مى‏كنند يك سهم به دايى یا خاله مادرى و بقيّه به دايى و خاله پدر و مادرى مى‏رسد و آنها به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند.

هرگاه وارث، دايى يا خاله مادرى و چند دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى و عمو و عمّه باشد، مال سه سهم می‌شود دو سهم آن ميان عمو و عمّه تقسيم می‌شود (که اگر مادرى باشند بنا بر احتياط واجب در تقسيم باهم مصالحه مى‏كنند و اگر پدر و مادرى يا پدرى باشند عمو دو برابر عمّه می‌برد) و در مورد يك سهم باقی‌مانده اگر ميّت يك دايى يا يك خاله مادرى دارد آن را شش قسمت مى‏كنند، يك قسمت را به دايى يا خاله مادرى مى‏دهند و بقيّه را به دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى و آنها به‌طور مساوى قسمت مى‏كنند و اگرچند دايى مادرى يا چند خاله مادرى، يا هم دايى مادرى و هم خاله مادرى دارد، آن‌یک سهم را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت را دايى‏ها و خاله‏هاى مادرى به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند و بقيّه به دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى مى‏رسد كه آنها نيز به‌طور مساوى قسمت مى‏كنند.

هرگاه وارث فقط يك جد يا يك جدّه است، چه پدرى باشد يا مادرى همه مال به او مى‏رسد و باوجود جد یا جدّۀ ميّت، پدرجد یا مادرجدّ او ارث نمى‏برد.

هرگاه وارث، چند دايى و چند خاله باشد كه همه پدر و مادرى، يا پدرى، يا مادرى باشند و ميّت عمو و عمّه هم داشته باشد، مال را سه سهم مى‏كنند، دو سهم آن به عمو و عمه‌ها می‌رسد (که اگر مادرى باشند بنا بر احتياط واجب در تقسيم باهم مصالحه مى‏كنند و اگر پدر و مادرى يا پدرى باشند عمو دو برابر عمّه می‌برد) و سهم دیگر را دايى‏ها و خاله‏ها به‌طور مساوى ميان خود قسمت مى‏نمايند.

هرگاه وارث، يك دايى يا يك خاله و عمو و عمّه مادرى و عمو و عمّه پدرى و مادرى يا پدرى باشد مال را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت را دايى يا خاله می‌برد و دو قسمت باقی‌مانده را سه سهم مى‏كنند، يك سهم آن به عمو و عمّه مادرى مى‏رسد (و بنا بر احتياط واجب در تقسيم باهم مصالحه مى‏كنند) و دو سهم ديگر را ميان عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى قسمت مى‏نمايند و عمو دو برابر عمّه می‌برد.

اگر وارث، يك دايى يا يك خاله و يك عمو يا يك عمّه مادرى و عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را به دايى يا خاله مى‏دهند و دو قسمت باقيمانده را شش سهم مى‏كنند يك سهم را به عمو يا عمّه مادرى و پنج سهم را به عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى مى‏دهند و عمو دو برابر عمّه می‌برد.