مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر ورثه «برادر و خواهر پدر و مادری» و «برادر و خواهر پدری» به همراه «برادر و خواهر مادری» باشند برادر و خواهر پدری ارث نمی‌برند و تقسیم ارث بین مابقی ورثه دو حالت دارد: اگر يك برادر یا يك خواهر مادرى باشد، مال را شش قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را به برادر يا خواهر مادرى، بقيّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى‏دهند و هر برادر دو برابر خواهر می‌برد. امّا اگر بيش از يك برادر يا يك خواهر مادرى باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را برادر و خواهر مادرى به‌طور مساوى ميان خودشان تقسيم مى‏كنند و دو قسمت را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى‏دهند و سهم هر برادر دو برابر خواهر است.

دلیل این مسئله روایاتى است که از معصومین (علیهم‌السلام) رسیده که آیات را تخصیص می‌زند و تخصیص آیات ارث منحصر به این مورد نیست، بلکه این مطلب در موارد متعدّد در فقه شیعه و اهل سنّت دیده می‌شود. براى آگاهى بیشتر به جواهر الکلام جلد 39 مراجعه کنید

با توجه به اينکه اين وصيت پدر درواقع نوعي هديه است بين ورثه آن زن به‌صورت مساوي تقسيم می‌شود.

تا یک نفر از گروه اول موجود باشند هیچ‌کدام از گروه دوم ارث نمی‌برد و همین‌طور است در مورد گروه دوم نسبت به گروه سوم.

فرزندان مزبور مشروع هستند و از او ارث می‌برند.

زوجه باید اثبات کند که طلاق در مرض موت واقع‌شده، وگرنه حق ندارد، ولى بهتر این است که با ورثه بر مبلغى مصالحه کنند.

نه فرزند عیال از شوهر مادر ارث می‌برد و نه شوهر از فرزندان او؛ و همچنین در عکس مسئله، یعنى بچه‌های مرد از نامادرى ارث نمی‌برند.

اگر نطفه از مرد اجنبى بوده باشد نه از پدر ارث می‌برد و نه از مادر؛ ولى نسبت به پدر و مادر محرم است و اگر به تصور حلال بودن (که معمولاً به این صورت است) بوده ارث می‌برد.

اگر وارث، برادر و خواهر پدر و مادرى باشند سهم هر برادر دو برابر خواهر خواهد بود.

هرگاه زن در حال بيمارى، شوهر كند و باهمان بيمارى از دنيا برود شوهرش از او ارث می‌برد، خواه نزديكى كرده باشد يا نه.

اگر عمو و عمّه و دايى و خاله خود ميّت و اولاد آنان وجود نداشته باشند نوبت به عمو و عمّه و دايى و خاله «پدر و مادر» ميّت می‌رسد و اگر این‌ها نباشند اولادشان ارث مى‏برند و اگر آنها هم نباشند عمو و عمّه و دايى و خاله «پدربزرگ و مادربزرگ» ميّت ارث مى‏برند و اگر آنها نباشند نوبت به اولادشان مى‏رسد.

اگر وارث عمو و عمّه هر دو باشند (و همه پدر و مادرى يا پدرى باشند) عمو دو برابر عمّه می‌برد.