کفاره تأخير و عذر، به ازا هرروز يک مد طعام (معادل 750 گرم گندم و مانند آن) و يا اطعام يک فقير است به‌گونه‌ای که يک انسان را سير کند، همچنین پرداخت پول بجای کفاره کافی نیست مگر اینکه یقین داشته باشد که فقیر، آن را صرف نان می‌کند.
هرگاه جنب از حرام به‌واسطه نداشتن آب، يا عذر ديگر، يا تنگى وقت تيمّم كند، عرق‌های بدن او بعدازآن پاك و نماز با آن صحیح است ولی مادام که بدن یا لباس از سابق عرق دارد با آن نماز نخواند بنا بر احتیاط واجب، ولی عرق‌های بعد از تیمم مانعی ندارد.
چنین شخصی با توکّل بر خداوند اقدام به ازدواج کند انشاء الله مشکلات اقتصادی برطرف خواهد شد، سعی کند به سراغ کسی برود که به زندگی ساده راضی باشد و مراسم را نیز به‌سادگی برگزار کند.
هرگاه به‌واسطه بيمارى، روزه ماه رمضان را نگيرد و بيمارى او تا ماه رمضان سال بعد طولانى شود، قضاى روزه‌هايى را كه نگرفته واجب نيست، فقط بايد براى هرروز يك مد (تقریباً 750 گرم) گندم يا جو و مانند آن به فقير بدهد، ولى اگر به‌واسطه عذر ديگرى (مثلاً به خاطر مسافرت) روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقى بماند احتياط واجب آن است كه روزه‌هايى را كه نگرفته بعد از ماه رمضان قضا كند و براى هرروز يك مد طعام به فقير دهد، همچنين اگر ترك روزه به خاطر بيمارى بوده، بعد بيمارى رفع شده و عذر ديگرى مانند مسافرت پیش‌آمده است.
اگر احرام را فراموش كند و به منى يا عرفات برود، واجب است به مکه بازگردد و احرام ببندد و چنانچه براثر تنگى وقت يا عذر ديگرى، بازگشت به مکه ممكن نشود از همان‌جا كه هست (عرفات، يا مشعر، يا منى) قبل از رمى جمرات و قربانى كردن محرم مى‌شود و اگر بعدازآن متوجّه شود، وقت احرام گذشته و حجش صحيح است.
كسى كه به واسطه نداشتن آب يا عذر ديگرى تيمّم كند بعد از پيدا شدن آب يا برطرف شدن عذر، تيمّم او خود به خود باطل مى‌شود.
هرگاه در اثناء طواف عذرى پيدا شد، یا حاجت ضروری برای خودش یا دیگری پیش آید و طواف واجب خود را قطع کند، اگر عذر مذكور بعد از تجاوز از نصف (سه شوط و نیم) بوده، پس از رفع عذر برمى‌گردد و طواف را تكميل مى‌كند، ولى اگر قبل از آن بوده، آن طواف را رها كرده، دوباره از اوّل شروع مى‌كند و احتياط مستحب در فرض اوّل اتمام و اعاده است.
کسی که از انجام اعمال حج معذور است بايد پول را به صاحبش برگرداند، مگر اینکه از طرف صاحب پول مجاز در نايب گرفتن باشد كه در اين صورت مى‌تواند شخص ديگرى را در تمام عمل حج نايب كند و درصورتی‌که بدون اجازه، نيابت را به ديگرى واگذار كند و او عمل را انجام دهد، حج از طرف منوب‌عنه انجام مى‌شود، ولى نايب اوّل بايد پول را به صاحبش برگرداند (مگر اینکه صاحبش راضى گردد) و صاحب پول ضامن چيزى نيست و نايب اوّل بايد اجرت نايب دوّم را بپردازد.
پس‌ازآنکه نايب اعمال حج را بجا آورد، حج از معذور ساقط مى‌شود و لازم نيست خودش به حج برود؛ هرچند بعداً عذرش برطرف شود؛ امّا اگر قبل از اتمام حج عذرش برطرف شد، چه قبل از احرام باشد يا پس‌ازآن، بنا بر احتياط واجب بايد خودش به حج برود.
در مورد کفاره عذر، باید یک مد کامل به فقیر پرداخت نمود؛ برای مثال درجایی که سه مد را می‌خواهد به دو فقیر بدهد باید به یکی 2 مد و به دیگری یک مد بدهد و نمی‌توان کفاره 3 مد را بین دو نفر تقسیم نمود و نفري يک و نيم مد بدهد و درجایی که می‌خواهد نقداً بپردازد نمی‌توان 3000 تومان را بین دو نفر تقسیم کند و نفری 1500 تومان بپردازد باید به یکی 1000 و به دیگری 2000 بپردازد و درهرصورت پرداخت پول بجای کفاره کافی نیست مگر اینکه یقین داشته باشد که فقیر، آن را صرف نان می‌کند.
