شرط عدم ضمان در عاریه طلا و نقره
آیا میتوان درجایی که مال عاریهای طلا و نقره است شرط عدم ضمان نمود آیا چنین شرطی صحیح است؟
احتیاط آن است که در طلا و نقره نمیتوان شرط عدم ضمان نمود.
احتیاط آن است که در طلا و نقره نمیتوان شرط عدم ضمان نمود.
در ادعای تلف عین عاریه گرفتهشده و ادعای عدم تفریط و تعدی قول عاریه گیرنده مقدم است با یمین او و عدم بینه از عاریه دهنده مگر در عاریه طلا و نقره.
احتياط مستحب آن است كه از ساير پولهای رايج مانند اسكناس اگر شرايط ديگر در آن جمع باشد زكات بدهند.
هرگاه كسى داراى مقدارى طلا و نقره است، امّا هیچکدام از آن دو بهاندازه نصاب نيست زكات بر او واجب نمىباشد، هرچند قيمت مجموع آن به حدنصاب برسد.
هرگاه طلا و نقره بیشازاندازه معمول فلز ديگرى مخلوط دارد بهطوریکه به آن طلا و نقره نگويند، اگر خالص آن بهاندازه نصاب برسد بايد زكات آن را بدهد و چنانچه شك دارد كه بهاندازه نصاب هست يا نيست زكات واجب نيست، ولى اگر میتواند آن را امتحان كند احتياط واجب آن است كه امتحان كند.
به طلا و نقره همهسال زكات تعلّق میگیرد، يعنى اگر انسان زكات مقدار طلا يا نقره را بدهد و سال بعد نيز شرايط در او جمع باشد بايد دوباره زكات آن را بدهد تا زمانى كه از حدنصاب بيفتد، ولى در خمس چنين نيست، يعنى اگر مال را یکبار خمس دادند ديگر خمس به آن تعلّق نمىگيرد، مگر اینکه اضافه شود، همچنين گندم و جو و كشمش و خرما يكبار بيشتر زكات ندارد.
طلا داراى دو نصاب است: نصاب اوّل آن 20 مثقال شرعى است كه معادل 15 مثقال معمولى مىباشد، هرگاه به اين مقدار برسد و شرايط ديگر نيز در آن جمع باشد بايد چهل يك آن را (دو و نيم درصد) بهعنوان زكات بپردازد و اگر به اين مقدار نرسد زكات ندارد. نصاب دوم 4 مثقال شرعى است كه 3 مثقال معمولى میشود، يعنى اگر 3 مثقال به 15 مثقال اضافه شود بايد زكات تمام 18 مثقال را از قرار دو و نيم درصد بدهد و اگر كمتر از 3 مثقال اضافه شود فقط زكات 15 مثقال واجب است و زيادى آن زكات ندارد، همچنين هر چه بالا رود، يعنى اگر 3 مثقال اضافه شود بايد زكات تمام آن را بدهد و اگر كمتر اضافه شود مقدار اضافه زكات ندارد.
نقره نيز دو نصاب دارد: نصاب اوّل 105 مثقال معمولى است كه اگر به آن مقدار برسد و شرايط ديگر در آن جمع باشد بايد چهلویک آن را (دو و نيم درصد) بهعنوان زكات بپردازد و اگر به اين مقدار نرسد زكات آن واجب نيست. نصاب دوم 21 مثقال است، يعنى اگر 21 مثقال به 105 مثقال اضافه شود بايد زكات تمام 126 مثقال را بدهد و هرگاه كمتر از 21 مثقال اضافه شود فقط زكات 105 مثقال واجب است و زيادى زكات ندارد، همچنين هرقدر بالا رود، ولى براى آسان شدن حساب اگر انسان دو و نيم درصد از طلا و نقره كه دارد بدهد زكاتى را كه بر او واجب بوده داده، گاهى هم بيشتر از مقدار واجب داده است.
در زكات طلا و نقره علاوه بر شرايط عامه وجوب زکات، دو شرط اختصاصی دیگر لازم میباشد: یکی آنكه طلا و نقره بهصورت «سکّه» باشد و معامله با آن رواج داشته باشد، بنابراين سکّههایی كه رواج معامله ندارد زكات به آن تعلّق نمیگیرد. و دوّم آنكه انسان يك سال تمام مالك مقدار نصاب باشد و اگر وارد ماه دوازدهم شود احتياط مستحب آن است كه زكات آن را بدهد، امّا اگر قبل از گذشتن يازده ماه آن را بفروشد، يا از نصاب بيفتد، يا در اختيار او نباشد، زكات به آن تعلّق نمیگیرد؛ همچنين اگر آن را با چيز ديگرى عوض نمايد، يا آنها را آب كند و از صورت سكّه خارج سازد، امّا اگر سکّههای طلا و نقره را به سکّههای طلا و نقره ديگرى عوض كند احتياط واجب آن است كه زكات آن را بپردازد.
هرگاه طلا و نقره سكّه دار رايج را زنها بهصورت زینتآلات درآورند و براى زينت از آن استفاده كنند زكات ندارد.
هرگاه طلا و نقره سکهدار رايج را زنها بهصورت زينتآلات درآورند و براى زينت از آن استفاده كنند زكات ندارد.
مثقال شرعی حدود 3/4 (سه و چهاردهم) گرم است.