ادعای متولی در تصریح تصدی او بر تمام امورات مذهبی موقوفه در وقفنامه
متولّى موقوفه ای بسیار قدیمی ادّعا دارد كه مسؤوليّت تكيه و مسجد از قبيل انتخاب روحانى ايّام ماه مبارك رمضان و دهه محرّم و صفر، انتخاب مدّاحان و خادمين مسجد، و حسينيه با اوست، وحتّى ورود به داخل مسجد و حسينيّه جهت اقامه نماز و عزادارى بايد با اجازه او باشد. آيا مىتواند چنين ادعايى داشته باشد؟
متولّى موقوفه حقّ دخالت در مورد امورى مثل انتخاب روحانى ومدّاح و خادم مسجد و برنامه هاى عزادارى و مانند آن را ندارد، و اين امور بايد با مشورت با مردم توسّط هيئت امنا و امام جماعت مسجد انجام گيرد.
تعیین متولی از سوی حاکم شرع پس از اعراض متولی منصوص
چنانچه واقف، توليت موقوفه را طىّ وقفنامهاى براى اشخاص معيّنى به ترتيب قرار دهد و افراد فوق از قبول توليت اعراض نمايند، آيا متولّى بعدى بايد از سوى واقف باشد، يا حاكم شرع او را تعيين مىكند؟
در صورتى كه متولّى منصوص توليت را نپذيرد و واقف براى اين حالت، شخص خاصّى را پيش بينى نكرده باشد حاكم شرع متولّى بعدى را تعيين مى كند.
ادامه اجاره بعد از فوت متولی یا موقوف علیهم در وقف خاص
در وقف خاصی که اجاره داده شده است اگر متولی یا موقوف علیهم فوت کنند تکلیف ادامه اجاره چیست؟
در وقف خاص (مانند وقف بر اولاد) چنانچه متولّى، آن ملك را اجاره دهد و از دنيا برود در صورتى كه اجاره با مراعات مصلحت وقف و طبقات آينده بوده باشد اجاره باطل نمى شود، ولى اگر متولّى نداشته باشد و طبقه اوّل آن را اجاره دهند و در بين مدّت اجاره بميرند، ادامه اجاره نسبت به آينده بدون اجازه طبقه بعد اشكال دارد و هرگاه مستأجر، مال الاجاره تمام مدّت را داده باشد آنچه مربوط به بعد از مرگ طبقه اوّل است گرفته مى شود و به طبقه بعد داده خواهد شد (به شرط اين كه آنها اجاره را اجازه بدهند.)
عدم ابطال وقف به علت غیر شرعی بودن متولی
شخصی جایى را براى عزادارى وقف کرده است که از درآمد آن عزادارى کنند و در زمان حیات، خود متولّى وقف بود و بعد از وفات او اداره اوقاف عدّه اى را به عنوان متولّى تعیین کرده است که اینها مدّعى هستند از طرف فقها هم مأذونند در حالى که معروف است که اینها آدمهاى موثّقى نیستند، آیا این اوقاف بر وقفیّت خود باقى هستند و باید زیر نظر حاکم شرع باشند یا تبدیل به مجهول المالک مى شوند چون که متولّى فعلى آنها غیر شرعى هستند؟
وقف با این مسائل از بین نمى رود بلکه باید از حاکم شرع اجازه گرفته شود.
اولویت متولی منصوص التولیة
در صورتی که واقف برای وقف متولی تعیین کرده باشد و در واقع منصوص التولیه باشد آیا حاکم شرع نیز می تواند دخالت کند و متولی برای موقوفه تعیین کند؟
در صورتى که طبق شرط واقف عمل شود و افرادى به عنوان متولّى تعیین گردند و داراى صلاحیت باشند حاکم شرع یا مقام دیگرى حقّ دخالت براى نصب متولّى ندارد و این مورد از قبیل منصوص التّولیه است.
تعیین یا عزل امام جماعت توسط متولی
آيا متولّى وقف مسجد حقّ تعيين، يا عزل امام جماعت را دارد؟
متولّى نسبت به اين امور در مساجد حقّى ندارد.
عدم وجود فرد جامع دو وصف «اسنّ و ارشد» در بین موقوف علیهم
اگر در بین موقوف علیهم فرد جامع دو وصف «اسنّ و ارشد» وجود نداشته باشد، آیا متولّى فرد اسنّ است، یا فرد ارشد، یا هر دو با هم؟
احتیاط این است که با نظر هر دو، کارها انجام شود.
تعیین متولی بعدی توسط متولی فعلی
هرگاه واقف فردی را به عنوان متولی معین نماید و پس از متولی، شیوه ی ادامه ی تولیت بر موقوفه را مسکوت گذاشته باشد تعیین متولی بعدی بر عهده کیست؟
در صورت سکوت نه واقف حق تعیین متولی بعدی را دارد و نه متولی بلکه باید از حاکم شرع اجازه بگیرند.
قطع شدن نسل متولّی مورد نظر واقف
واقف در وقف نامه خود متولّی را فرزند ذکور نسل بعد از نسل معرفی نموده است پس از اولین فرزند ذکور، فرزند ذکور دیگری وجود نداشته که طبق وقف نامه متولّی شود. در این صورت چه کسی متولی وقف خواهد بود؟
چنانچه نسل ذکور به کلّی منقطع شده و در نسل بعد هم ذکوری نیست و حتّی در وقف نامه ذکور از اناث نیز تصریح نشده باید به یکی از مجتهدین مراجعه شود تا متولّی برای وقف مزبور تعیین نماید.