مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه از راهى بگذرد كه محاذى هيچ يك از ميقاتها نيست (مانند جدّه)، احتياط آن است كه به ميقات رود و از آنجا محرم شود، يا به جايى برود كه محاذى يكى از ميقاتها باشد، و اگر آن هم امكان ندارد، از هر جا كه احتمال مى‌دهد محاذى يكى از ميقاتهاست محرم مى‌شود، سپس به اوّلين نقطه حرم (در اطراف مكّه) كه رسيد، احرام خود را تجديد مى‌كند (يعنى دوباره نيّت نموده، و لبّيك گويد).‌

کفاره‌ای ندارد ولی سفارش کنید یکی از کسانی که مشرف به زیارت خانه خدا می‌شوند دو طواف و نماز طواف برای او بجا آورند (طواف و نماز عمره و طواف و نماز نساء)

زیر سایه رفتن در حال احرام براى زنان و بچه‌ها جايز است و كفّاره‌اى هم ندارد.

اگر كودكِ محرم مرتكب يكى از محرمات احرام شد، کفاره آن در صيد بر عهده ولی اوست، نه آن‌که از اموال طفل بپردازد و احتياط مستحب آن است كه در غير صيد نيز ولی از طرف او كفّاره بدهد. البته در غیر صید، کفّاره واجب نیست; نه بر ولی و نه بر طفل.

پس‌ازآنکه كودك محرم شد، يا او را محرم نمودند، ولی يا سرپرست او بايد او را از محرمات احرام بازدارد و اگر مميّز نيست، او را از محرمات احرام حفظ كند.

مستحب است ولی طفلِ غير مميّز، يا هرکسی كه عهده‌دار كارهاى كودك است او را محرم كند و لباس احرام بر وى بپوشاند و از طرف او نيّت كند؛ يعنى به هنگام عمره تمتّع بگويد: «اين طفل را محرم مى‌كنم به عمره تمتّع قربت الى الله» و به هنگام حج تمتّع بگويد: «اين طفل را محرم مى‌كنم براى حج تمتّع قربت الى الله» و در صورت امكان او را وادار كند كه لبّيك بگويد و اگر توانايى ندارد خودش از طرف او لَبّيك بگويد؛ امّا اگر ولی مى‌ترسد كه نتواند وظايف مربوط به كودك را به‌درستی انجام دهد، بهتر است از محرم كردن وى صرف‌نظر كند.

امورى كه در احرام عمره مستحب بود، در احرام حج نيز مستحب است. علاوه بر آن، مستحبات زير را نيز به‌قصد رجاء بجا آورد: پس از این‌که احرام بست و از مکه بيرون آمد، همین‌که بالاى بلندى اطراف مکه قرار گرفت، با صداى بلند لبّيك بگويد. و هنگامی‌که متوجّه مِنى شد بگويد: «اللّهُمَّ إيّاکَ أرْجُو، وَ إيّاکَ أدْعُو، فَبَلِّغْني أمَلِي، وَ أصلِحْ لي عَمَلِي».با تن و دلى آرام، با تسبيح و ذكر حق تعالى راه را ادامه دهد و چون به منى رسيد بگويد:«اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذي اَقْدَمَنِيها صالِحاً فِي عافِيَةٍ، وَ بَلَّغَنِي هذَا الْمَكانَ».سپس بگويد:«اَللّهُمَّ هذِهِ مِنى، وَ هِىَ مِمّا مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنا مِنَ الْمَناسِکِ، فَاَسْأَلُکَ اَنْ تَمُنَّ عَلَىَّ بِما مَنَنْتَ عَلى أنْبِيآئِکَ، فَإنَّما اَنَا عَبْدُکَ وَ فِي قَبْضَتِکَ».و اگر ممكن است شب عرفه را در منى بماند و به طاعت الهى مشغول باشد و بهتر آن است كه عبادات و خصوصاً نمازها را در مسجد خيف به‌جا آورد و پس از نماز صبح تا طلوع آفتاب تعقيب گفته، سپس به‌سوی عرفات روانه شود و اگر بخواهد بعد از طلوع صبح روانه شود مانعى ندارد، ولى سنّت بلكه أحوط اين است كه تا آفتاب طلوع نكرده از وادي محسَّر رد نشود و روانه شدن پيش از صبح مكروه است، مگر براثر ضرورت، مانند بيمار و كسى كه از ازدحام مردم خائف باشد. چون به‌سوی عرفات حركت كند، اين دعا را بخواند:«اَللّهُمَّ اِلَيْکَ صَمَدْتُ، وَ اِيّاکَ اعْتَمَدْتُ، وَ وَجْهَکَ اَرَدْتُ، اَسْئَلُکَ اَنْ تُبارِکَ لىü فىü رِحْلَتىü، وَ اَنْ تَقْضِىَ لِي حاجَتىü، وَ اَنْ تَجْعلَنىü مِمَّنْ تُباهىü بِهِ الْيَوْمَ مَنْ هُوَ اَفْضَلُ مِنّüي».و تا رسيدن به عرفات لبّيك را تكرار كند.البتّه انجام بسيارى از اين مستحبات در حال حاضر مشكل است. آنچه را مى‌تواند انجام دهد و اگر نيّت انجام همه را داشته، خداوند ثوابش را مى‌دهد؛ ان‌شاءالله.

8. استفاده از ماشین‌های سرپوشيده در حال احرام در شب‌ها، يا بين‌الطّلوعين، يا روزهاى کاملاً ابرى، كه سايبان تأثيرى براى حفظ از آفتاب و باران ندارد، جايز است، همچنان‌که سوار ماشين سرپوشیده شدن در حال احرام در داخل شهر مکه مانعى ندارد (خواه در روز باشد، يا در شب)، ولى بهتر است در آن قسمت كه از حرم بيرون است (يعنى آن‌طرف كه از مسجد تنعيم فراتر مى‌رود) احتياط كند، امّا با توجّه به این‌که قسمت‌های بعد از تنعيم هم جزء شهر مکه است، احتياط مذكور واجب نيست. 9. اگر بدون اختيار چشم مُحرم به آينه بيفتد، اشكالى ندارد و بهتر است كه در ايّام احرام حج يا عمره، در اتاق‌هایی كه افراد مُحرم سكونت دارند و همچنين در مسير رفت‌وآمد آن‌ها، مانند داخل آسانسورها، روى آينه‌ها چيزى بيندازند، كه نگاه غير اختيارى نيز به آن نيفتد. 10. احتياط واجب آن است كه مُحرم حشرات (مانند پشه، زنبور، مگس، ملخ و امثال آن را) نكشد؛ چه روى بدن يا لباس او باشد، يا جاى ديگر و نيز هيچ جنبنده‌اى را به قتل نرساند، مگر این‌که مايه آزار او شود، يا حيوان موذى و خطرناكى باشد؛ (مانند مار و عقرب)؛ و اگر عمداً آن‌ها را بکشد کفّاره دارد و کفّاره آن مقدارى غذا است؛ (مثلاً يك نان به فقير بدهد)، بنابراين بايد موقع راه رفتن مواظب ملخ‌ها و مورچه‌ها و مانند آن باشد.11. رنگ كردن مو و امثال آن اشكالى ندارد مشروط بر اينكه قصدش زينت در حال حج نباشد.12. ژل ضدعفونی اگر معطّر نباشد مانعى ندارد.13. پوشیدن دستكش برای زنی که محرم است جايز نيست، هرچند دوخته نباشد. همچنین استفاده از دستكش شفاف براى زنان مُحرم، اشكال دارد، ولى كفّاره ندارد.

5. احرام بستن از تمام آنچه امروز جزء مسجد شجره است جايز مى‌باشد، حتّى از كنار مسجد شجره نيز مى‌توان احرام بست. همچنين تمام آنچه امروز جزء مسجدالحرام و مسجدالنبی شده حكم آن را دارد.6. ميقات براى احرام حج تمتّع مکه است و از هر جاى مکه باشد كافى است و فرقى ميان مکه قديم و جديد نيست؛ حتّى از محلاتی از مکه كه امروز به‌طرف منى گسترش‌یافته مى‌توان احرام بست؛ امّا احتياط واجب آن است كه از نقاطى از شهر مکه كه از مسجد تنعيم دورتر، است يعنى از محدوده حرم بيرون مى‌باشد، احرام نبندد؛ و بهتر از همه‌جا مسجدالحرام است.7. چهار لبّيك واجب است و لبّيك پنجم واجب نيست، ولى چنانچه بگويد ضررى به احرام نمى‌زند.

بر ولی كودك واجب نيست او را مُحرم نموده، يا از طرف او حج انجام دهد، اما هرگاه ولی كودك وى را محرم كند، بايد او را وادار نمايد تا آن مقدار از اعمال حج و عمره را كه مى‌تواند بجا آورد و اگر نمى‌تواند، ولی به نيابت از وى انجام دهد، در این صورت از احرام خارج می‌شود؛ و اگر او را محرم نكرده، چيزى بر آن كودك نيست.

امورى كه در احرام عمره مستحب بود، در احرام حج نيز مستحبّ است. علاوه بر آن، مستحبّات زير را نيز به قصد رجاء بجا آورد: ‌ پس از اين كه احرام بست، و از مكّه بيرون آمد، همين كه بالاى بلندى اطراف مكّه قرار گرفت، با صداى بلند لبّيك بگويد. ‌ و هنگامى كه متوجّه مِنى شد بگويد: ‌ «اللّهُمَّ إيّاکَ أرْجُو، وَ إيّاکَ أدْعُو، فَبَلِّغْني أمَلِي، وَ أصلِحْ لي عَمَلِي».‌ با تن و دلى آرام، با تسبيح و ذكر حق تعالى راه را ادامه دهد، و چون به منى رسيد بگويد :‌ «اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذي اَقْدَمَنِيها صالِحاً فِي عافِيَةٍ، وَ بَلَّغَنِي هذَا الْمَكانَ».‌ سپس بگويد :‌ «اَللّهُمَّ هذِهِ مِنى، وَ هِىَ مِمّا مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنا مِنَ الْمَناسِکِ، فَاَسْأَلُکَ اَنْ تَمُنَّ عَلَىَّ بِما مَنَنْتَ عَلى أنْبِيآئِکَ، فَإنَّما اَنَا عَبْدُکَ وَ فِي قَبْضَتِکَ».‌ و اگر ممكن است شب عرفه را در منى بماند، و به طاعت الهى مشغول باشد، و بهتر آن است كه عبادات و خصوصاً نمازها را در مسجد خيف به جا آورد، و پس از نماز صبح تا طلوع آفتاب تعقيب گفته، سپس به سوى عرفات روانه شود، و اگر بخواهد بعد از طلوع صبح روانه شود مانعى ندارد، ولى سنّت بلكه أحوط اين است كه تا آفتاب طلوع نكرده از وادي محسَّر رد نشود، و روانه شدن پيش از صبح مكروه است، مگر بر اثر ضرورت، مانند بيمار و كسى كه از ازدحام مردم خائف باشد. ‌ چون به سوى عرفات حركت كند، اين دعا را بخواند :‌ «اَللّهُمَّ اِلَيْکَ صَمَدْتُ، وَ اِيّاکَ اعْتَمَدْتُ، وَ وَجْهَکَ اَرَدْتُ، اَسْئَلُکَ اَنْ تُبارِکَ لىü فىü رِحْلَتىü، وَ اَنْ تَقْضِىَ لِي حاجَتىü، وَ اَنْ تَجْعلَنىü مِمَّنْ تُباهىü بِهِ الْيَوْمَ مَنْ هُوَ اَفْضَلُ مِنّüي».‌ و تا رسيدن به عرفات لبّيك را تكرار كند.‌ البتّه انجام بسيارى از اين مستحبّات در حال حاضر مشكل است. آنچه را مى‌تواند انجام دهد، و اگر نيّت انجام همه را داشته، خداوند ثوابش را مى‌دهد؛ انشاءاللّه.‌

مكروهات احرام چند چيز است:1. احرام در احرامى مشكى و احتياط ترك آن است و بهتر احرام در جامه سفيد است.2. خوابيدن محرم در رختخواب و بالش زردرنگ.3. احرام بستن در جامه چركين و اگر لباس احرام كثيف شود بهتر است مكلّف مادام كه در حال احرام است آن را نشويد؛ ولى مى‌تواند تبديل كند.4. احرام بستن در جامه راه‌راه.5. استعمال حنا پيش از احرام، درصورتی‌که اثر آن تا حال احرام باقى بماند و فرقى ميان حنا و رنگ‌های امروزى نيست.6. بهتر است محرم كيسه و مانند آن بر بدن نكشد.7. لبّيك گفتن در جواب كسى كه او را صدا مى‌كند، بلكه احتياط ترك آن است.