اخذ خسارت تأخیر بهصورت شرط ضمن عقد
اگر خسارت تأخیر پرداخت دین بهصورت شرط ضمن عقد لازم باشد اخذ آن جایز است؟
اگر در ضمن عقد خارج لازم شرط بشود جایز است.
پرداخت قرضالحسنه بشرط عدم استفاده از موجودی آن تا قبل از تسویه
صندوق قرضالحسنهی مسجدی برای افزایش موجودی خود به شکل سوری مقداری وام به اعضا میدهد بهشرط اینکه تا تسویهی اقساط از موجودی آن استفاده نکنند. حکم این وام چیست؟
درصورتیکه پولي که وامدهنده در صندوق میگذارد صرف وام دادن سايرين بشود اشکالي ندارد ولي اگر خودشان (هيأت امناء) از آن استفاده کنند جايز نيست.
شرط ماندن پول در صندوقهای خانگی
آیا شرط ماندن پول برای مدتی در صندوقهای خانگی ربا محسوب میشود؟
درصورتیکه فرض این بوده باشد که آن پول را به دیگران وام بدهند ربا محسوب نمیشود.
شرط قرض دادن در امانت
اگر شخصی بگوید پول را به شرطی امانت میگیرم که اجازه قرض دادن آن را داشته باشم اشکال دارد؟
مانعی ندارد و این نوعی وام است.
قرض دادن پول تعدادی سهام با شرط برگرداندن همان تعداد سهام با سودش
فردی حدود 5 هزار عدد سهام شرکتی را معادل 2 میلیون تومان فروخت تا به من برای خرید منزل قرض بدهد. منتهی ایشان شرط کرد که من پول نمیخواهم و مبلغ 2 میلیون هم مهم نیست. بلکه باید به همین تعداد سهام برای من خرید کنی و سودی که مجمع اعلام میکند را نیز (چه بهصورت پولی چه بهصورت افزایش سرمایه) در اختیار بنده قرار دهی. آیا این ربا نیست و مشکل شرعی ندارد؟
اگر بهعنوان وام داده باشد نمیتواند چنین شرطی کند ولی اگر بگوید من فلان تعداد سهام با سودش از تو در مقابل این مبلغ خریداری میکنم در این صورت مانعی ندارد.
پرداخت غیر نقدی دین نقدی
بدهکاری قصد پرداخت دین خود را- بدون اینکه دائن مطالبه نموده باشد- داشته و دین نیز حالّ بوده و عندالمطالبه است ولی مدیون معسر بوده و توانایی پرداخت آن را فقط بهصورت غیر نقدی دارد و در پی پرداخت دین خود هست آیا مدیون میتواند به حاکم مراجعه و حاکم نظر به وضعیت مدیون مهلت عادله یا اقساط قرار دهد؟
اگر دین نقدی بوده نمیتواند آن را بهوسیله غیر نقدی بپردازد مگر اینکه طلبکار اجازه دهد.
قرض دادن ارز یک کشور و پس گرفتن ارز کشور دیگر
آیا میتوان مثلاً مقداری ریال به کسی قرض داد و دلار از او پس گرفت؟
اگر کسى پولى را به دیگرى قرض بدهد خواه پول ایرانى باشد یا پول خارجى فقط همان مقدار را میتواند از او بگیرد و زیادتر از آن ربا و حرام است.
پرداخت بدهی قبل از رسیدن مدت
در قرض مدتدار، چنانچه بدهکار قبل از رسیدن مدت بدهی خود را بدهد آیا طلبکار باید قبول کند؟
درصورتیکه قرض مدتدار باشد و بدهكار بخواهد قبل از رسيدن مدّت بدهى خود را بپردازد، طلبكار مجبور به قبول آن نيست، ولى اگر تعيين مدّت فقط براى همراهى با بدهكار باشد چنانچه پيش از وقت بدهى را بدهد طلبكار بايد قبول كند
قرض کردن برای تهیه آب جهت وضو یا غسل
آیا کسی که میتواند بهراحتی با قرض کردن برای وضو یا غسل آب تهیه باید اقدام به قرض کردن نماید؟
هرگاه ناچار شود براى تهيّه آب قرض كند واجب است قرض نمايد؛ امّا اگر مىداند يا گمان دارد توانايى اداى آن دين را ندارد، واجب نيست قرض كند؛ و اگر كسى مقدارى آب بدون منّت فوقالعادهاى به او ببخشد بايد قبول كند.
قرض کردن برای انجام قربانی حج
کسی که مالی برای تهیه حیوان جهت قربانی نداشته باشد اما امکان قرض کردن را داشته باشد، آیا لازم است قرض کند و قربانی را انجام دهد؟
حاجى اگر بتواند بدون زحمت و مشقّت قرض كند و مالى داشته باشد كه بتواند قرض خود را ادا نمايد، بايد قرض كند و قربانى نمايد.