مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

عمو و عمّه و دايى و خاله هر چه بالا روند و اولاد آنان هر چه پايين روند (البته هرکدام نزدیک‌ترند ارث می‌برند) و تا يك نفر از عمو و عمّه‌ها و دايى و خاله‌ها زنده‌اند اولاد آنان ارث نمى‏برند و تا اولاد آنها زنده‌اند اولاد آنها ارث نمى‏برند و تنها يك استثناء دارد و آن اين‏كه: اگر ميّت عموى پدرى و پسرعموی پدرى و مادرى داشته باشد، عموى پدرى ارث نمى‏برد و مال به پسرعموی پدر و مادرى مى‏رسد.

هرگاه وارث فقط دايى و خاله پدرى و دايى و خاله مادرى و دايى و خاله پدر و مادرى باشد، دايى و خاله پدرى ارث نمى‏برند و بايد مال را سه قسمت كنند، يك سهم آن را دايى و خاله مادرى به‏طور مساوى تقسيم مى‏كنند و بقيّه به دايى و خاله پدر و مادرى مى‏رسد، آنها هم به‌طور مساوى ميان خود تقسيم مى‏كنند.

هرگاه وارث فقط يك دايى يا يك خاله باشد همه مال به او مى‏رسد و اگر هم دايى و هم خاله باشد (و همه پدر و مادرى يا پدرى يا مادرى باشند) مال به‌طور مساوى ميان آنها قسمت می‌شود و احتياط مستحب آن است كه با يكديگر مصالحه كنند.

اگر عمو و عمّه و دايى و خاله خود ميّت و اولاد آنان وجود نداشته باشند نوبت به عمو و عمّه و دايى و خاله «پدر و مادر» ميّت می‌رسد و اگر این‌ها نباشند اولادشان ارث مى‏برند و اگر آنها هم نباشند عمو و عمّه و دايى و خاله «پدربزرگ و مادربزرگ» ميّت ارث مى‏برند و اگر آنها نباشند نوبت به اولادشان مى‏رسد.

هرگاه وارث، يك دايى يا يك خاله و عمو و عمّه مادرى و عمو و عمّه پدرى و مادرى يا پدرى باشد مال را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت را دايى يا خاله می‌برد و دو قسمت باقی‌مانده را سه سهم مى‏كنند، يك سهم آن به عمو و عمّه مادرى مى‏رسد (و بنا بر احتياط واجب در تقسيم باهم مصالحه مى‏كنند) و دو سهم ديگر را ميان عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى قسمت مى‏نمايند و عمو دو برابر عمّه می‌برد.

اگر وارث يك دايى يا يك خاله و عمو و عمّه باشد، چنانچه عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى، باشند مال را سه قسمت مى‏كنند يك قسمت را دايى يا خاله می‌برد و از بقيّه دو قسمت به عمو و يك قسمت به عمّه مى‏دهند، بنابراين اگر مال را نه سهم كنند سه سهم به دايى يا خاله و چهار سهم به عمو و دو سهم به عمّه مى‏رسد.

هرگاه وارث، فقط يك دايى، يا يك خاله مادرى و دايى و خاله پدر و مادرى و دايى و خاله پدرى باشد، دايى و خاله پدرى ارث نمى‏برند و مال را شش قسمت مى‏كنند يك سهم به دايى یا خاله مادرى و بقيّه به دايى و خاله پدر و مادرى مى‏رسد و آنها به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند.

اگر وارث چند عمو یا چند عمّه باشند و همه پدر و مادرى يا پدرى باشند مال به‌طور مساوى ميان آنها تقسيم می‌شود

هرگاه وارث، چند دايى و چند خاله باشد كه همه پدر و مادرى، يا پدرى، يا مادرى باشند و ميّت عمو و عمّه هم داشته باشد، مال را سه سهم مى‏كنند، دو سهم آن به عمو و عمه‌ها می‌رسد (که اگر مادرى باشند بنا بر احتياط واجب در تقسيم باهم مصالحه مى‏كنند و اگر پدر و مادرى يا پدرى باشند عمو دو برابر عمّه می‌برد) و سهم دیگر را دايى‏ها و خاله‏ها به‌طور مساوى ميان خود قسمت مى‏نمايند.

سهم ارث عمو و عمّه و دايى و خاله را (درصورتی‌که همه پدر و مادرى باشند كه غالباً چنين هستند) مى‏توان چنين خلاصه كرد: به يك عمو يا يك عمّه تمام مال مى‏رسد و اگر وارث چند عمو يا چند عمّه باشند به‌طور مساوى مى‏برند و اگر هم عمو و هم عمّه باشند عمو دو برابر عمّه می‌برد و اگر يك دايى يا يك خاله باشد تمام مال به او مى‏رسد و اگرچند دايى يا چند خاله باشد، يا هم دايى و خاله باشند، مال را به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند و هرگاه عمو و عمّه و دايى و خاله باشند، عمو و عمّه دو سهم مى‏برند و دايى و خاله يك سهم و هر عمو دو برابر عمّه می‌برد، امّا سهم دايى و خاله مساوى است.

طبقه اول ارث شامل پدر و مادر و اولاد ميّت است و با نبودن اولاد، اولاد او هرچه پايين روند. (البته هرکدام از آنان که به ميّت نزدیک‌تر است) و تا يك نفر از اين گروه باشد گروه دوم ارث نمى‏برند.

هرگاه وارث يك دايى يا يك خاله و يك عمو يا يك عمّه باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك سهم را دايى يا خاله، دو سهم را عمو يا عمّه می‌برد.