مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه وارث، دايى يا خاله مادرى و چند دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى و عمو و عمّه باشد، مال سه سهم می‌شود دو سهم آن ميان عمو و عمّه تقسيم می‌شود (که اگر مادرى باشند بنا بر احتياط واجب در تقسيم باهم مصالحه مى‏كنند و اگر پدر و مادرى يا پدرى باشند عمو دو برابر عمّه می‌برد) و در مورد يك سهم باقی‌مانده اگر ميّت يك دايى يا يك خاله مادرى دارد آن را شش قسمت مى‏كنند، يك قسمت را به دايى يا خاله مادرى مى‏دهند و بقيّه را به دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى و آنها به‌طور مساوى قسمت مى‏كنند و اگرچند دايى مادرى يا چند خاله مادرى، يا هم دايى مادرى و هم خاله مادرى دارد، آن‌یک سهم را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت را دايى‏ها و خاله‏هاى مادرى به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند و بقيّه به دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى مى‏رسد كه آنها نيز به‌طور مساوى قسمت مى‏كنند.

اگر پسر و دختر باهم باشند طورى تقسيم مى‏كنند كه هر پسر دو برابر دختر ببرد.

هرگاه وارث ميّت فقط يك نفر از گروه اوّل باشد (مثلاً پدر يا مادر، يا يك پسر يا يک دختر) تمام مال ميّت به او مى‏رسد

هرگاه وارث ميّت عمو و عمّه و دايى و خاله پدر و عمو و عمّه و دايى و خاله مادر او باشد، مال او سه سهم می‌شود، يك سهم به عمو و عمّه و دايى و خاله مادر ميّت مى‏رسد (و آنها بنا بر احتياط واجب در تقسيم آن مصالحه مى‏كنند) و دو سهم ديگر را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت را دايى و خاله پدر ميّت، به‌طور مساوى ميان خود تقسيم مى‏كنند و دو قسمت ديگر آن به عمو و عمّه پدر ميّت مى‏رسد (و سهم عمو دو برابر عمّه است).

اگر ميّت عمو و عمّه و دايى و خاله نداشته باشد، سهم عمو و عمّه به اولاد آنها و سهم دايى و خاله نيز به اولاد آنها مى‏رسد.

در فرض سؤال حاجب هستند.

هرگاه ميّت اولاد نداشته باشد نوه پسرى او (هرچند دختر باشد) سهم پسر ميّت را می‌برد و نوه دخترى او (هرچند پسر باشد) سهم دختر ميّت را می‌برد.

در فرض مسئله دخترعمو و پسرعموی پدرى ارث نمی‌برند، فقط ابوینى ارث می‌برد.

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و مادر و يك دختر باشند، مال را پنج قسمت مى‏كنند پدر و مادر هرکدام يك قسمت و دختر سه قسمت آن را می‌برد، مگر اين‏كه ميّت دو برادر يا چهارخواهر يا يك برادر و دو خواهر پدرى داشته باشد، در اين صورت مال را شش قسمت مى‏كنند، پدر و مادر هرکدام يك قسمت و دختر سه قسمت می‌برد و يك قسمت باقی‌مانده را پدر و دختر در ميان خود تقسيم مى‏كنند و احتياط واجب آن است كه آن دو در اين تقسيم باهم صلح كنند.

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و يك دختر، يا مادر و يك دختر باشد مال را چهار قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را پدر يا مادر و سه قسمت را دختر می‌برد.

هرکس سهم پدر خود را می‌برد یعنی اگر میت دو پسر داشته مال نصف می‌شود و سهم هریک بین فرزندانشان به‌صورت دو سهم پسر و یک سهم دختر تقسیم می‌شود.

این سنت حسنه‌ای است که سابقه آن به سال اول هجرت برمی‌گردد؛ زمانی که پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) میان مهاجرین و انصار عقد اخوت برقرار کردند و با توجه به شرایط سخت آن زمان، از یکدیگر ارث نیز می‌بردند که بعدها منتفی شد و شرایط دیگر باقی ماند.