مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

آرى حق خیار فسخ دارد.

هبه را می توان مشروط کرد که به هنگام ضرورت آن را فسخ کند.

چنانچه هديه تا پايان سال خمسى مورد استفاده قرار نگيرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتياط واجب خمس دارد.

این تعهّد، نوعى هبه معوّضه، و لازم الإجراست.

با توجّه به اين كه اين شرط كاملا مبهم است خالى از اشكال نيست.

چنانچه واقعاً ببخشد و اين مقدار بخشش در شأن او باشد خمس به او تعلّق نمى‏گيرد؛ ولى از فضيلتى محروم شده است. البته اگر براي فرار از خمس باشد اشكال دارد و خمس ساقط نمى‏شود (بنا بر احتياط واجب).

هرگاه در مجموع، سودی اضافه بر آن پول دریافت دارند حرام است مگر به مقدار کارمزد یعنی هزینه صندوق.

اگر اين كار به صورت قرارداد بين آن افراد انجام شود، اشكال ربا دارد تنها راه صحّت آن اين است كه قصد همه وام قرض الحسنه باشد ولى همه آنها اخلاقاً مقرّرات آن صندوق را رعايت کند بى آن كه تعهّد شرعى يا قانونى داشته باشند. راه ديگر اين است كه پولها به صورت وام داده نشود بلكه به صورت هبه باشد، ولى در واقع هبه معوّضه است كه در مقابل اين هبه، ديگران هم بموقع هبه خواهند كرد تا دوره كامل تمام شود.

ظاهراً این پول‌ها در حکم هبه است و استفاده از آن‌ها اشکالی ندارد.

آنچه را انسان‌ها در حال حیات به بعضى از ورثه می‌بخشند مانع سهم‌الارث آنها از اموال میّت نخواهد بود.

عدّه‏اى وصیت مى‏كنند كه فلان فرزندم از ارث محروم باشد؛ این‌گونه وصیت‌ها قبول نيست؛ اما اگر كسى در زمان حياتش بگويد «اين زمين براى فلان فرزندم به‌شرط اینکه بعداً مطالبه ارث نكند» و فرزند هم قبول كند اين هبه مشروطه خواهد بود كه هبه و شرطش هر دو صحيح هستند و بر فرزند واجب است در صورت قبول به آن عمل كند. نكته: گاهى پدر هبه زيادى به يكى از فرزندان مى‏كند و چیزی هم شرط نمى‏كند. ما نصيحت مى‏كنيم كه در تقسيم ارث خوب است احوال همه فرزندان ملاحظه شود.

درصورتی‌که عقل و هوش کافی داشته باشد مانعی ندارد هرچند احتیاط مستحب آن است که در زاید بر ثلث، با ورثه مصالحه شود، به این معنی که آن فرزند در یک‌سوم آن تصرف کند و بقیه را به ورثه بدهد البته خودش نیز مانند سایر ورثه از باقی‌مانده ارث می‌برد.