اضافه آمدن مقداری از وام
بانك وامى به مبلغ 20 ميليون تومان جهت احياى زمينى پرداخته است، اما از مبلغ مذكور فقط 8 ميليون تومان هزينه شده و زمين احياء شده است. آيا مىتوان مبلغ باقىمانده آن كه 12 ميليون بوده است را در مصارف ديگر هزينه كرد؟
دو صورت دارد؛ اگر آن مبلغ را به عنوان وكالت از بانك دريافت كرده بايد باقى مانده را باز گرداند اما اگر بانك اين مبلغ را به عنوان جعاله به او داده، مىتواند باقى مانده را در هر جايى كه مىخواهد هزينه كند و احتياط آن است كه به رئيس بانك مراجعه كند و نوع تسهيلات خود را بپرسد و طبق آن عمل كند يا با بانك توافق كند كه باقى مانده را در مصارف ديگر هزينه كند.
حبس مبلغ سپرده تا پایان اقساط وام
کیفیّت و شرایط یکى از وامهاى رایج در بعضى از صندوقهاى قرض الحسنه به شرح زیر است. لطفاً حکم شرعى آن را بیان فرمایید:« افراد با هر مبلغى که مایل باشند، با هر مدّت زمان، به صورت حساب پس انداز بدون سود، حسابى افتتاح مى نمایند. در پایان مدّت، پس از استرداد مبلغ پس انداز، (و گاه با حبس مبلغ مذکور تا پایان اقساط،) همان میزان وام، با همان مدّت زمان، با کارمزد معمولى به آنان تعلّق مى گیرد.»
در صورتى که این سپرده ها براى اعطاى تسهیلات بیشتر به سایر متقاضیان باشد نه صاحبان صندوق اشکالى ندارد.
مجازات جعل امضاء همسر و گرفتن وام به نام او
همسر اینجانب بدون اطلاع و اجازه بنده در چند مرتبه با جعل امضاء اینجانب اقدام به اخذ تسهیلات بنام من و برداشت از حساب بنده نموده است، که نسبت به همسرم در قوه قضایی به عنوان جعل ، شکایت نمودم و در حالی که همسرم جعل امضاء بنده و برداشت های مبالغ از حساب بنده را پذیرفته و نسبت به آن اقرار نموده است و به عبارت دیگر همسرم نزد حاکم , به جعل امضاء بنده اقرار نموده است و همچنین کارشناس رسمی خط و استکتاب که از سوی دادگاه تعیین شد نیز به جعلی بودن امضاءها در اسناد و مدارک اذعان داشتند، با این حال اعلام میدارند در ما نحن فیه نیز هیئت دادگاه بر این عقیده است که همسرم فاقد سوء نیت و قصد تقلب و اضرار به بنده بوده و لذا مستحق مجازات نمی باشد....)) . در خصوص شرعی بودن یا نبودن این موضوع اظهار نظر بفرمایید؟
هر گاه زن آگاهانه این کار را انجام دهد و شما از او شکایت کنید مستحق مجازات است ولی اگر ضرری به شما نزده مجازات او مجازات اضرار نیست بلکه تنها به دلیل تقلب مجازات می شود.
حکم پرداخت حق الزحمه در ازای تهیه وام
اینجانب با توجه به مشکلات مالی که بعد از خریدن خانه (مانند بازپرداخت بدهی های آشنایان) دچار شده ام، می خواهم وام بگیرم و یک نفر در قبال دریافت مقداری پول، این وام را برایم آماده می کند. در کل می خواهم بدانم که این وام از لحاظ شرعی که می خواهم به طلبکاران بدهم چه حکمی دارد؟
دادن پول به عنون حق الزحمه مانعی ندارد ؛ ولیکن آن وام را باید طبق عقود شرعیه بگیرید تا درست باشد؛ ضمنا اگر بخشی از وام را به او وام بدهید اشکال دارد.
ماهیت وام مشارکت
برخی از بانکها و موسسات وامی تحت عنوان مشارکت مدنی پرداخت کرده و آن را محدود به مصرف خاصی نمی کنند و مطابق وام های دیگر سود می گسرند آیا مشارکت مدنی نیز از عقود شرعی محسوب می شود؟ راه شرعی برای دریافت چنین وامی چگونه است؟
مفهوم وام مشارکت آن است که وام گیرنده فعالیتی نماید و بانک شریک در سود فعالیت او باشد.
وکالت در وام خرید کالا
وام خرید کالا و مانند آن باید چگونه باشد که دریافت سود در برابر آن شرعا اشکالی نداشته باشد؟
چنانچه به صورت عقود شرعیه درآید مانعی ندارد؛ مثلاً شما به وکالت از بانک جنس را نقداً بخرید و بعد آن جنس را از شرکت به صورت اقساط و قیمت بالاتر برای خودتان بخرید.
چگونگی استفاده از وام قرض الحسنه
وام قرض الحسنه را چگونه باید مصرف نمود؟
گرفتن وام قرض الحسنه با پرداخت کارمزد 4درصد مانعی ندارد و کارمزد بیش از این مقدار حرام است. البته با توجه به این که هدف اين وامها رفع حوائج و مقاصد ضرورى و نيازهاى افراد نيازمند است (وام مشروط است) نمىتوان از اين شرط تخلف كرد. اما اگر عنوان خاصی نداشته باشد و در مورد مصرف آن شرطی نشده باشد مصرف آن در موارد دلخواه مانعی ندارد ولی مکروه است.
اجازه متصدی بانک در صرف وام بر خلاف قرارداد
آيا با اجازه متصدّيان بانک، مي توان وام را درمورد ديگري غيراز آنچه شرط شده مصرف کرد؟
دو صورت دارد، گاهي وام قرض الحسنه است، و متصدّي اختيار تغيير اجازه در مصرف وام را دارد، در اين صورت اشکال ندارد؛ ولي هرگاه وام هايي است که سود مي گيرند، در اينجا بايد تحت عقود شرعيه باشد؛ و نمي توان از آن عقود تخلّف کرد، مگر اينکه درمورد جديد، عقد شرعي تازه اي منعقد کنند.
وظیفه کسی که وام را بر خلاف قرارداد مصرف کرده
اگر وام خرید کالا بگیرد و بعد صرف بدهی کالایی که خریده کند چه حکمی دارد؟
این کار جایز نیست و کار خلافی کرده اید و هرگز تکرار نکنید اما الان که کار از کار گذشته تکلیف خاصی ندارید.
کارمزد مجدد سالیانه برای یک وام
معظم له فرموده اید: کارمزد بیش از چهار درصد در وام های قرض الحسنه جایز نیست؛ آیا بانک می تواند هر ساله چهار درصد کارمزد برای یک وام دریافت دارد؟
تنها گرفتن چهار درصد از کل وام به عنوان کارمزد بی اشکال است و کارمزد سالیانه جایز نیست.
دریافت وام از بانک های خارجی
حکم دریافت وام از بانکهای خارجی که از عقود اسلامی تبعیت نمی کنند و در ازای پرداخت وام عین مبلغ وام به اضافه سود را دریافت می کنند، با توجه به عدم دسترسی متقاضی به بانکهای اسلامی، چیست؟در صورت حرام بودن، چنانچه فرد برای پرداخت دیون خود نیازمند گرفتن وام باشد آیا در شرایط مسأله تفاوتی ایجاد می کند؟
این کار جایز نیست مگر اینکه واقعاً مجبور باشد و هیچ چاره دیگری نداشته باشد و برای رفع ضرورت اقدام کند.