مجازات آمر به قتل
آمر به قتل ، حکمش چیست؟
حبس ابد میشود تا در زندان بمیرد.
شلیک تیر هوایی که منجر به قتل شده
سه نفر نظامى در منطقه در سنگرهاى مخروبه مشغول تهیّه وسیله بوده اند. نظامى دیگرى با فاصله حدود سیصد متر، چندین تیر به طرف آنها شلّیک کرده که منجر به قتل یکى از آنها شده، قاتل مدّعى است که من فکر کردم آنها افراد غیر نظامى هستند و قصد تیر هوایى و ترساندن آنها را داشتم که منطقه را ترک کنند ولى قصد شلیک به آنها را نداشتم البتّه ادّعاى وى مبنى بر این که فکر کردم افراد غیر نظامى هستند قابل قبول نیست چون که افراد متعدّدى به وى گفته اند نظامى هستند. حال با توجّه به این که قاتل افراد را مى دیده و به سوى آنها تیراندازى متعدّد کرده، بر فرض این که قبول کنیم قصد تیراندازى به افراد یا فرد معیّنى را نداشته، آیا این قتل عمد است یا خیر؟
مادام که ثابت نشود تیراندازى به سوى آنها و براى هدف فرار دادن آنها بوده، قتل عمد محسوب نمى شود.
اجبار دیگری به انجام خودکشی
خانم الف، که از حُسن شهرت اخلاقى مناسبى برخوردار نبوده، توسّط برادرانش مورد ضرب و جرح قرار گرفته، که آثار آن بر جسد وى ملاحظه گردیده است. سپس با تهیّه مقدّمات، و آویختن طناب از دار، و اجبار وى به خودکشى، وى خود را حلق آویز مى نماید. آیا ضرب و جرح و فراهم نمودن شرایط به دار آویختن آن مرحومه، از مصادیق اکراه یا اجبار در قتل محسوب مى گردد؟ حکم شرعى اکراه یا اجبارکنندگان چیست؟
هرگاه ثابت بشود که اکراه در حدّى بوده که اقدام آن زن بر خودکشى به خاطر ترس از شکنجه هاى بیشترى انجام یافته، اکراه کننده گان در حکم قاتل عمد هستند.
حکم قتل در مواردی که ترک فعل توسط دیگری منجر به مرگ می شود
آیا در موارد زیر که ترک کاری موجب مرگ دیگری شود مانندالف) مادرى با علم به این که فرزندش به شیر نیاز دارد، عمداً از شیر دادن امتناع مىورزد، و طفل فوت مى کند. ب) سوزن بان قطار، که وظیفه دارد خطوط راه آهن را طبق برنامه معیّن شده جا به جا کند، با علم به وجود خطر از انجام این عمل خوددارى نماید، و موجب برخورد دو قطار و مرگ مسافرین شود.ج) پرستارى، که وظیفه رساندن دارو به بیمار در ساعت معیّنى را دارد، عمداً از انجام این کار خوددارى کند، و بیمار فوت نماید، د) نجات غریقى با مشاهده غرق شدن شناگرى در استخر، از نجات دادن او خوددارى مى کند، و غریق فوت مى نمایدو مانند این موارد که ترک فعل منجر به مرگ دیگرى شده قتل عمد محسوب می گردد؟
در مواردى که اسناد قتل به چنین شخصى بدهند، و به تعبیر دیگر سبب اقوى از مباشر باشد، مانند مثال اوّل و دوم، قتل عمد صادق است، و احکام آن جارى مى شود. و در مثال سوم و چهارم موارد مختلف است.
صدور حکم اعدام پدر توسط پسری که قاضی است
پسر قاضی باشد می تواند حکم اعدام پدر را بدهد؟
مانعی ندارد و می تواند.
قتل بر اثر رانندگی بدون گواهینامه
کسی که گواهینامه نداشته باشد اگر با سرعت 120، سه نفر را پشت چراغ قرمز بکشد قتل عمد محسوب می شود؟
قتل عمد محسوب نمی شود ولی علاوه بر دیه آنها، حکم تعزیر هم شامل او می شود.
کشته شدن سهوی کار آموز توسط مسئول
مسؤول برگزارى اردو، اسلحه کلاشینکف خود را بدون خشاب و فشنگ در اختیار دیگر اعضا قرار مى داده در همین اثنا که اسلحه دست یکى از اعضا بوده، وى متأسفانه بدون اطّلاع مسؤول اردو یک فشنگ جنگى که از قبل همراه خود داشته را داخل اسلحه به نحوى جاى مى دهد که اسلحه آماده شلیک مى گردد. به ناگاه ترقّه اى صوتى در کنار مسؤول برگزارى اردو منفجر مى گردد، ایشان جهت برقرارى نظم اسلحه را از دست فرد مزبور گرفته، خشابى را که نزد خود داشته به روى اسلحه سوار کرده، اسلحه را از ضامن خارج نموده، ولی هنوز مسلّح نکرده، که اشتباهاً دست وى به روى ماشه رفته و موجب شلیک و اصابت گلوله به یک نوجوان مى گردد و علیرغم سعى و تلاش تیم پزشکى، مصدوم فوت مى نماید با توجّه به توضیحات بالا چه کسى ضامن است؟
ظاهر این است که هر دو مشترکاً در برابر دیه ضامن هستند، و براى تعیین مقدار مسوولیّت هر کدام باید نظر کارشناسان متعهّد را بدست آورند. و در صورت شک، احتیاط آن است که این دو نفر با هم مصالحه کنند، و در هر حال این قتل جزء قتل خطا نیست; بلکه شبه عمد است.
به قتل رسیدن متهمین در اثر تیراندازی مأمورین
اگر مأمورى در تعقیب متّهمى به سوى او تیراندازى کند و متّهم به قتل برسد، آیا این قتل عمد است یا شبه عمد؟ حکم مسأله چیست؟
این مساله داراى چند صورت است:صورت اوّل: این که شخص فرارى، متّهم به انجام گناه کوچکى است که مجازات تعزیر دارد، در این صورت غیر از تیراندازى هوایى یا به اطراف، کار دیگرى نمى توان کرد زیرا مفروض مساله استحقاق چنین مجازاتى را حتّى پس از ثبوت جنایت ندارد.صورت دوّم: آن است که عدم واکنش شدید در برابر چنین جرمى نظم کلّى جامعه را به هم مى ریزد و براى کلّ اجتماع خطر دارد. در این صورت باید از طریق «الاسهل فالاسهل» و استفاده از سلسله مراتب اقدام کرد و اگر چاره اى جز تیراندازى مثلا به سوى پاهاى متّهم نبوده و مامور هم از مهارت کافى برخوردار بوده و در عین حال تیر خطا رفت و به محلّى که مایه قتل اوست اصابت کرد، خونش هدر است نه قصاص دارد نه دیه; زیرا کارى که با اذن حاکم شرع انجام شده و طرف هم مستحقّ آن است، دیه ندارد.صورت سوّم: در صورتى که موجب اختلال کلّى نباشد ولى جرم، جرم سنگینى است که اگر در خصوص آن جرم اقدامى نشود (مانند قاچاقچیان اسلحه براى دشمن در مواقع جنگ) که اگر در مناطق حسّاس جلوگیرى نکنیم کشته هاى زیادى مى دهیم بى آن که حتّى سرنوشت جنگ عوض شود و در این جا نیز تیراندازى با سلسله مراتب جایز است و اگر منتهى به قتل گردد، خون طرف مقابل هدر است (با شرایطى که در بالا گفته شد).
کشته شدن در تصادف رانندگی
اگر در جریان تصادف رانندگى مقتول مقصّر شناخته شود آیا باز نسبت به راننده خطاء در قتل محسوب است که دیه مقتول برعاقله راننده واجب گردد؟
در تصادف رانندگى قتل خطا نیست، اگر راننده مقصّر باشد شبه عمد است اگر عابر مقصّر باشد مثل این که خود را به زیر ماشین انداخته هیچ دیه اى وجود ندارد و اگر قتل مستند به هر دو باشد دیه از راننده به نسبت گرفته مى شود.
کشتن زانی با اعتقاد به وقوع زنا
شخصى با اعتقاد به این که فردی با همسرش زنا نموده است عمداً وى را به قتل رسانده است، آیا علم به زنا مجوّز قتل مى شود؟ و آیا اعتقاد قاتل، تأثیرى در نوع قتل دارد و موضوع ملحق به اعتقاد به مهدورالدّم بودن مقتول مى باشد؟
علم به زنا به تنهایى مجوّز قتل نمى شود، مگر این که او را در حال زنا با همسرش ببیند که در این صورت قتل او جایز است ولى تا در محکمه اثبات نکند قتل عمد شمرده مى شود. در مواردى که ثابت شود که شخص اعتقاد به مهدورالدّم بودن کسى داشته و او را به قتل رسانده، قتل شبه عمد حساب مى شود.
رها کردن مجروح تصادف رانندگی
راننده اى مقصر با عابر پیاده تصادف مى کند و به بهانه انتقال به بیمارستان بیمار را سوار مى کند، امّا از ترس براى فرار از مجازات، او را در بیابان و دور از دسترس مردم رها مى سازد و مصدوم به علّت خونریزى و عدم کمک و مراقبت در همان محل فوت مى نماید، آیا این قتل، قتل عمد محسوب مى شود؟
هرگاه رها کردن او به این حال در بیابان قاعدتاً سبب مرگ بوده، قتل عمد محسوب مى شود.
