عفو جانی ای که به درخواست مجنی علیه بر او جنایت کرده
آیا شخصى که مى خواهد جنایتى بر او واقع شود مى تواند جانى را از قصاص نفس یا قصاص عضو یا پرداخت دیه عفو نماید؟
دلیلى بر جواز عفو در این صورت نداریم.
دلیلى بر جواز عفو در این صورت نداریم.
در فرض سوال هر کدام احتیاج به عفو مستقلّ دارند، مگر این که عبارت عفو شامل همه شود، و در صورت گذشتِ بعضى از اولیاى دم، حبس ساقط مى شود.
قتل نفس در اسلام جنبه خصوصى دارد و با گذشت اولیاى دم، قصاص منتفى مى شود مگر این که تکرار آن اثر خاصّى در جامعه بگذارد و نظم و امنیّت را مختل سازد، در این صورت مساله جنبه عمومى پیدا مى کند و پاى عناوین ثانویّه به میان مى آید و نه تنها در مورد سوال بلکه در موارد مشابه که در شهرها یا روستاها اتفاق مى افتد، حاکم شرع مى تواند به عنوان مقدمه حفظ نظم از تعزیرات بازدارنده مناسبى بهره بگیرد. این مساله را به موارد دیگرى که در شرع حق، جنبه شخصى دارد نیز مى توان تسرّى داد و هرگاه مشکل جنبه عمومى پیدا کند از تعزیرات استفاده نمود، البتّه تشخیص موضوع بر عهده خود حاکم شرع است و گاه احتیاج به نظر خواهى از اهل خبره در این گونه موضوعات دارد.
در صورتى که طرفین شرعاً بالغ هستند، رضایت خودشان معتبر است.
در قصاص عضو جایز است ولی در قصاص نفس در میان فقها اختلاف است و جواز عفو بعید نیست و احتیاط در مصالحه است ولی دیه خسارتی است که به مقتول وارد می شود و از او به ورثه منتقل می شود و مجنی علیه نمی تواند آن را ببخشد.
در مواردى که جراحت سبب قتل گردد و یا جانى قصد قتل داشته باشد بخشیدن قصاص عضو، موجب بخشش قصاص خون نمى شود .
آرى، حقّ النّاس است، و در اختیار ولىّ دم مى باشد.
تنها صاحب حق در مورد قصاص یا دیات مى تواند گذشت از تمام حقّ خود یا بعضى از آن را مشروط به اهداى عضوى که اهداى آن جایز است بکند و طرف مقابل مى تواند این شرط را بپذیرد یا نپذیرد.
تفاوتى نمى کند; ولى باید مصلحت صغیر را در نظر بگیرد، و مصلحت صغیر غالباً اخذ دیه است.
1. در صورتى که هنوز زنده است عفو مانع از حکم اعدام مى شود، مگر این که بقیّه اولیاى دم فاضل دیه را به اولیاى قاتل بپردازند. 2. مى توانند قصاص کنند; ولى با توجّه به این که صدمات و جراحاتى که بر مجرم وارد شده تکرار مى شود و جنبه عمد پیدا مى کند و احتمال قصاص وجود دارد، احتیاط واجب آن است که با هم مصالحه کنند.
در صورتی که قیّم تشخیص داده که دیه گرفتن یا عفو کردن به نفع آن دیوانه است در این صورت دیوانه بعد از عاقل شدن حق قصاص ندارد در غیر این صورت حق دارد.
او مى تواند در حال حیات خود جانى را عفو کند، و نسبت به یک سوم دیه نیز وصیّت نماید. امّا نسبت به وصایاى دیگر او، احتیاط واجب آن است که ورثه (اگر صغیر در میان آنها نباشد) به آن عمل کنند.