كارمزد در وام های قرض الحسنه
آیا کارمزدهایی که بانک ها از وام گیرندگان می گیرند حلال است؟
چيزى را كه صندوق هاى قرض الحسنه به عنوان كارمزد و حقّ الزّحمه در برابر خدماتى كه براى نگهدارى حساب اقساط و امثال اين امور مىگيرند اشكال ندارد، ولى احتياط واجب آن است كه اين مبلغ متناسب با زحمات و هزينه هاى بانك باشد، نه اين كه همان سود پول را به نام كارمزد بگيرند و حداکثر کارمزد 4 درصد است.
هدیه دادن پول بشرط پس دادن در وقت معین
اگر کسی مثلاً یک میلیون به کسی هدیه دهد به شرط این که چند روز دیگرهمین مقدار را به او بدهد آیا این نوع هبه معوض صحیح است؟
این کار نوعی قرض الحسنه است و مانعی ندارد.
سرمایه گذاری سپرده های قرض الحسنه
برخی صندوق های قرض الحسنه مقداری از سرمایه خود را در کارهای تجاری یا تولیدی بکار می گیرند تا از درآمد آن هزینه های صندوق یا سوخت و سوز وام ها را تامین کنند این کار چه حکمی دارد؟
اين كار در صورتى جايز است كه صاحبان پول از اين جريان باخبر بوده و اجازه داده باشند و درآمد حاصل شده نيز تنها صرف هزينه هاى بانك شود.
محاسبه نرخ تورم در قرضالحسنه
در چه صورت میتوان در قرضالحسنه تورم را محاسبه کرد؟
در قرضالحسنه که با اختیار خود پول را برای چند سال قرض میدهد و سالها بعد موعد پرداخت باشد یا بگوید هر وقت توانایی پیدا کردی بپرداز، نباید اضافه بگیرد. ولي چنانچه موعد پرداخت برسد و بدهکار، بدهي خود را نپردازد و ساليان طولاني بگذرد که با پرداخت همان مبلغ صدق اداي دين نکند تورّم محاسبه میشود.
قرض الحسنه بصورت عضوگیری شبکه ای
صندوق قرض الحسنه اى، با شرایط زیر و با هدف پرداخت وام 700 هزار تومانى به افراد، تأسیس شده است: 1ـ متقاضى بایستى براى ثبت نام اوّلیّه مبلغ سه هزار تومان به عنوان کار مزد به صندوق بپردازد. 2ـ هر متقاضى باید سه نفر دیگر را که نیازمند وام هستند معرّفى کند، و آنها نیز هر کدام مبلغ سه هزار تومان به عنوان کارمزد به صندوق بپردازند. 3ـ این روند بایستى همچنان ادامه پیدا کند تا متقاضى اوّل به ردیف هفتم ارتقایابد. در آن صورت وى مى تواند براى دریافت وام اقدام نماید. 4ـ یاد آورى مى شود صندوق قرض الحسنه به جز کارمزد یاد شده هیچ گونه بهره و سودى از دریافت کنندگان وام اخذ نمى کند. عملیّات اقتصادى مذکور از نظر شرعى چه حکمى دارد؟
این کار در واقع شبیه به نوعى قمار و لا تار پیچیده است، و ریشه آن متأسّفانه از غرب مى باشد، و نتیجه آن این است که در مرحله اوّل بیش از شش میلیون تومان کارمزد دریافت مى شود، و هفتصد هزار تومان وام داده مى شود، که آن هم به کیسه مؤسّسه برمى گردد! کارمزد عبارتست از حق الزّحمه عادلانه کسانى که در آن مؤسّسه کارى انجام مى دهند، که به مقدار کارشان باید به آنها مزدى داد. و نام کارمزد بر شش میلیون تومان گذاشتن در یک مرحله نوعى فریب است و حتماً شما عزیزان مایل نیستید آلوده این مسأله غیر مشروع شوید.
حکم تشکیل صندوق قرض الحسنه با شرایط اهدا جایزه و پرداخت وام با بهره بانکی
صندوق قرض الحسنه اى با شرايط زير آغاز به كار كرده است : الف) تشكيل مجمع عمومى و انتخاب هيئت مديره صندوق. ب) ثبت نام 350 نفر جهت يك دوره سرمايه گذارى. ج) پرداخت ماهيانه 000/20 تومان توسّط هر عضو تا زمان برنده شدن. د) در صورت برنده شدن هر عضو مبلغ 000/400/2 تومان جايزه بعلاوه پرداخت كليه مبلغ پرداختى تا زمان برنده شدن عضو، و معافيت دائم حق عضويت بعد از برنده شدن. هـ) چنانچه در طول مدت دوره صندوق فردى از اعضا خداى ناكرده فوت نمايد بدون قرعه كشى مبلغ ماهيانه و جايزه به وصىّ متوفّا پرداخت مىگردد. و) دادن وام جهت خريد خانه با بهره بانكى جمهورى اسلامى به اعضا. ز) دادن وام جهت اجاره خانه به اعضا. ح) دوره قرعه كشى صندوق 120 ماه مى باشد و در ماه آخر از نفر يكصد و بيستم تا سيصد و پنجاههم مبلغ 000/800/4 تومان پرداخت مى گردد.ط) پرداخت قسط ماهيانه مبلغ 000/20 تومان از تاريخ 20 الى 30 هر ماه دريافت مى گردد. كسانى كه در تاريخ مقرر قسط پرداخت نكنند، مبلغ 2000 تومان جريمه و از قرعه كشى آن ماه محروم مى گردند. نظر معظم له در مورد فعاليّت اين صندوق چيست؟
هرگاه سرمايه گذارى مردم تحت ضوابط مضاربه باشد، و آنچه به آنها جايزه مى دهند به عنوان سهم سرمايه گذاران در اين مضاربه باشد مانعى ندارد والّا باطل اس. در ضمن مادام كه سودى در مضاربه ظاهر نشود دادن پول به اشخاص اشكال دارد؛ ولى در مجموع به نظر مى رسد كه اين كار خالى از اشكال نيست، بنابراین شما عزيزان آلوده به اين كار نشويد.
قرار دادن قرضالحسنه بهعنوان مهریه
مهریه زنی بهصورت قرضالحسنه است مثلاً 14 سکه بهصورت قرضالحسنه پرداخت آن چگونه است؟
در مهر لازم است چیزی به زن تملیک شود چه کم باشد چه زیاد، احتیاط آن است که مهرالمثل بدهند و یا مصالحه کنند.
چگونگی استفاده از وام قرض الحسنه
وام قرض الحسنه را چگونه باید مصرف نمود؟
گرفتن وام قرض الحسنه با پرداخت کارمزد 4درصد مانعی ندارد و کارمزد بیش از این مقدار حرام است. البته با توجه به این که هدف اين وامها رفع حوائج و مقاصد ضرورى و نيازهاى افراد نيازمند است (وام مشروط است) نمىتوان از اين شرط تخلف كرد. اما اگر عنوان خاصی نداشته باشد و در مورد مصرف آن شرطی نشده باشد مصرف آن در موارد دلخواه مانعی ندارد ولی مکروه است.
تاخیر در پرداخت اقساط وام
پرداخت وام هاى قرض الحسنه، با دریافت اقساط وامهاى پرداختى ارتباط مستقیم دارد. و هر نوع رکود در دریافت اقساط وام، باعث مشکلاتى در پرداخت وام هاى آتى مى گردد. لطفاً در این مورد به دو سؤال زیر پاسخ فرمایید:الف) آیا اخذ چنین وامهایى براى آنان جایز است؟ب) آیا مى توان، مانند بانکهاى دولتى، در برابر هر روز تأخیر در پرداخت قسط وام، جریمه اى با همان فرمول منظور نمود؟
تأخیر در پرداخت وام از سوى قرض گیرندگان جایز نیست; همان گونه که اخذ جریمه دیرکرد نیز مشروعیّت ندارد.