شخص بدهكار هرگاه مخارج حج را داشته باشد، ولى با پرداخت بدهى خود نتواند به حج برود، مستطيع نيست؛ مگر این‌که طلبكار عجله نداشته باشد و او هم مطمئن باشد كه بعداً قادر به اداى دين خواهد بود، يا بدهى اقساطى باشد و هنگام پرداخت قسط آن نرسيده باشد.
كسى كه هزينه حج را دارد، ولى بدهكار نيز مى‌باشد، چنانچه بدهى او مدّت دار است و مطمئن باشد كه به هنگام رسيدن زمان بدهى، قدرت بر پرداخت آن خواهد داشت، واجب است به حج برود. همچنين درصورتی‌که وقت پرداخت بدهى رسيده، ولى طلبكار راضى به تأخیر بازپرداخت بدهى باشد و بدهكار مطمئن است كه به هنگام مطالبه طلبكار، مى‌تواند بدهى‌اش را ادا كند، در اين صورت نيز واجب الحج است. در غير اين دو صورت، بدهكار واجب الحج نخواهد بود.
كسى كه خمس يا زكات بدهكار است، در صورتى مستطيع مى‌شود كه علاوه بر مالى كه بتواند بدهى فوق را بپردازد، مخارج حج را نيز داشته باشد.
كسانى كه بدهكار ادارات دولتى، مانند اداره دارايى و شهرداری و مانند آن هستند و براى پرداخت آن تحت‌فشارند، مستطيع نمى‌باشند، مگر این‌که اموالى در اختيار داشته باشند كه هزينه هر دو را تأمين نمايد.
درصورتی‌که زن اصرار به گرفتن مهريّه خود ندارد، مستطيع است.
هرگاه حج بر كسى واجب شود، در صورت كوتاهى در انجام حج واجب، حج بر او مستقر مى‌گردد؛ يعنى بايد در اولین فرصت ممكن به هر شكلى كه مى‌تواند و لو با اجیر شدن به‌عنوان کارمند یا خدمه و امثال آن باشد، یا با قرض و وام گرفتن باشد؛ باید حج را بجا آورد، مگر اين‌كه موجب عسر و حرج شديد شود.
كسى كه نياز به ازدواج دارد و بيش از مخارج آن، پولى براى حج ندارد، مستطيع نيست و حج بر او واجب نمی‌شود. همچنین اگر شخصى خود نياز به ازدواج ندارد، امّا يكى از افراد تحت تكفّلش شدیداً نياز به ازدواج دارد و مقدار پولى دارد كه براى يكى از اين دو امر (حج یا ازدواج) كافى است، مستطيع محسوب نمى‌شود و بايد پس‌انداز مذكور را صرف ازدواج آن فرد كند.
چنانچه شخصى تنها از طريق ثبت‌نام و قرار گرفتن در نوبت قادر بر انجام حج بوده و ثبت‌نام كرده و به هنگام ثبت‌نام بقيّه هزينه‌هاى حج و ديگر شرايط استطاعت را داشته، امّا هنگامی‌که نوبتش رسيده براثر گران شدن هزينه حج، يا تورّم شديد و پايين آمدن ارزش پس‌اندازش، يا هزينه‌هاى پس از سفر كه در محيط او اجتناب‌ناپذير است، نتواند بقيّه هزينه‌ها را تأمين كند واجب نيست به حج برود و مستطيع به شمار نمى‌رود.
اگر شخصاً مستطيع است بايد خودش حج بجا آورد و با بخشش پول به شخص ديگر، تكليف حج از او ساقط نمى‌شود و درصورتی‌که با بخشش پول نتواند حج واجب خويش را بجا آورد، بخشش جايز نيست، هرچند بخشش او صحيح است. ولی درصورتی‌که شرعاً بتواند باید هدیه را پس بگیرد.
درصورتی‌که قبل از سررسید موعد ثبت‌نام برای حج آن را ببخشد و واقعاً دختر نیاز مبرم داشته باشد مستطیع نخواهد بود.
كسى كه از نظر مالى استطاعت دارد، ولى از جهت بدنى يا باز بودن راه مستطيع نيست (يعنى در موقع حج، استطاعت بدنى ندارد، يا راه براى او باز نيست)، حق دارد پول خود را در ساير امور زندگى هزينه نموده، و خويش را از استطاعت مالى خارج كند؛ هر چند بداند در سالهاى آينده از آن جهات نيز استطاعت پيدا مى‌كند، ولى اگر از اين دو جهت هم مستطيع است، و فقط وسايل رفتن را تهيّه نكرده، يا وقت حج نرسيده، نمى‌تواند خود را از استطاعت خارج نمايد؛ و اگر چنين كند حج بر او واجب شده، و بايد به هر شكل ممكن به حج برود.كسى كه ازنظر مالى استطاعت دارد، ولى از جهت بدنى يا باز بودن راه مستطيع نيست (يعنى در موقع حج، استطاعت بدنى ندارد، يا راه براى او بازنیست)، حق دارد پول خود را در ساير امور زندگى هزينه نموده و خويش را از استطاعت مالى خارج كند؛ هرچند بداند در سال‌های آينده از آن جهات نيز استطاعت پيدا مى‌كند، ولى اگر از اين دو جهت هم مستطيع است و فقط وسايل رفتن را تهيّه نكرده، يا وقت حج نرسيده، نمى‌تواند خود را از استطاعت خارج نمايد؛ و اگر چنين كند حج بر او واجب شده و بايد به هر شكل ممكن به حج برود.
در شرایط فعلی حج بر شما واجب نیست و می‌توانید وجه خود را باز پس گیرید. البته اگر بعداً مستطیع شوید باید حج را بجا آورید.
