عوارض احتمالی به خاطر جواب منفی بیمار در مورد حاملگی
آيا جواب منفى خانم بيمار در مورد پرسش پزشك از حاملگى وى، چه خود بداند باردار است و به هر علّتى نگويد و چه نداند كه باردار است، از پزشك معالج در قبال عوارض احتمالى رفع مسئولیت میکند؟
اگر راه تشخيص باردارى منحصر به سؤال از بيمار است، در فرض مسئله مسئولیتی ندارد.
عدم تفاوت حکم لمس و نظر به فرد بیهوش و مرده و کافر نامحرم
آيا حكم لمس و مشاهده فرد بیهوش و باهوش، زنده و مرده، مسلمان و كافر متفاوت است؟
همه اینها در حال ضرورت جايز است.
خوردن اشیاء حرام بهعنوان دارو
آيا خوردن اشياى نجس يا حرام (مثل دنبلان یا شراب به مقدار کم) جهت درمان بیماری جایز است؟
تنها در صورتى جايز است كه ضرورت قطعى پيدا كند و داروى منحصربهفرد باشد و جانشينى نداشته باشد و غالباً چنين نيست.
دریافت حق طبابت قبل از بهبودی بیمار
آيا دريافت حقّ طبابت قبل از بهبود بيمارى طبق روش مرسوم صحيح است؟
اگر با رضایت بیمار (طرفین) باشد اشکالی ندارد در غیر این صورت بر اساس عرف و عادت عمل شود.
نگاه کردن پزشک زن به بدن بیمار مرد
آيا زنان میتوانند بدون قصد لذت بهمنظور آمپول زدن يا ديگر كارهاى پزشكى به بدن مرد نامحرم نگاه كنند؟
در صورت ضرورت و نبودن همجنس جايز است؛ هرچند ضرورت مربوط به فراگيرى علوم واجب و لازم باشد.
اذن کلی گرفتن طبیب از حاکم شرع در تمام موارد
آيا طبيب میتواند از حاكم شرع براى مواردی که بیمار بیهوش است و یا طفل صغیر است و معالجه فوریت دارد و در كلّ، در تمام موارد مشابه اینچنینی قبلاً اذن بگيرد؟
نسبت به مواردى كه دسترسى به ولى نيست، يا ولى ندارد مانعى نيست.
لمس و نظر به باطن بدن نامحرم
آيا لمس و نظر باطن بدن نامحرم، اعم از ریهها، ناى، مرى، قلب، معده، روده، مثانه و رحم، حكم ظاهر را دارد؟
در مورد نامحرم جز در موارد ضرورت، احتیاط در ترک چنین کاری است. (حتی در صورت عدم لمس اعضا)
لزوم مراعات نوبت در مطب
آيا مراعات نوبت در امورى كه طبق نوبت به كار افراد رسيدگى میشود (مانند نوبت ويزيت پزشكان) یک حق عقلايى و شرعى محسوب شده و تخلّف از آن حرام است؟
در حال حاضر كه بسيارى از كارها در اجتماع بهصورت صف و قرار گرفتن در نوبت انجام میشود اين امر یک حق عقلايى محسوب میگردد؛ و به تعبير ديگر، از بين بردن آن نوعى ظلم بهحساب میآید و مشمول ادلّه حرمت ظلم و تعدّى بر حقوق مردم است (و مىدانيم كه در همهجا احكام از شرع گرفته میشود و موضوعات از عرف، جز در موضوعات مخترع) آرى در مواردى كه در عرفِ عقلا استثنا میشود، مثل یک بيمار اورژانسى در مطب دكتر و مانند آن، اشكالى ندارد.
تطهیر عورت شخص بیمار توسط پرستار
آيا میتوان بيمارى كه امكان تطهير عورتين وى توسّط خودش وجود ندارد را تطهير كرد؟
چنانچه مستلزم نگاه و لمس نباشد، يا اينكه بهوسیله همسرش انجام گيرد اشكالى ندارد. در غير اين صورت تنها در موارد ضرورت جايز است.
مشروعیت هیپنوتیزم
آيا هيپنوتيزم ازنظر اسلام مشروع است؟ و استفاده از هيپنوتيزم در معالجه برخى بیماریهای روانى و جسمانى، نظير آسم، چاقى مفرط، بیماریهای زنان و مانند آن، توسّط یک پزشك (غير روانپزشک) چه حكمى دارد؟
براى مقاصد طبی و مانند آن مشروع است، مشروط بر اينكه تجربه و آگاهى كافى داشته باشد و آثار منفى و خلاف شرعى بر آن مترتب نگردد. ولى براى كشف امور پنهانى، يا اطّلاع از گذشته و آينده و حال جايز نيست.
عمل کردن پزشک به اجتهاد خودش
آيا پزشك در مسائلى كه حكم آن را نمیداند میتواند به اجتهاد خويش عمل كند؟ در صورت اضطرار و نياز و اقدام به عمل فورى چطور؟
اگر واقعاً اضطرار باشد و دسترسى به شخص مطلعی نباشد، میتواند به آنچه احساس ضرورت میکند عمل نمايد.