مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

آرى در صورت مصلحت مى توان او را تعزیر کرد.‌

جایز نیست; مگر در مواردى که مسایل مهمّى از جامعه در خطر باشد، یا مرتکب خلاف دیگرى شده باشد، که در این صورت مى تواند به عنوان تعزیر او را بازداشت کند.‌

اگر واقعاً راه منحصر در آن باشد، جایز است.‌

به یقین این امور هم ایذاء است و هم توهین، و به فرض که توهین نباشد، ایذاء مومن صدق مى کند; و به هر حال تعزیر دارد.‌

ظاهر این است که حکم تعزیر با گذشت صاحب حق جارى نمى شود، مگر این که حاکم شرع ملاحظه کند که ترک تعزیر در این گونه موارد، منشا مفاسد اجتماعى مى شود که بر طبق عنوان ثانوى تعزیر مى کند.‌

در صورتی که کار گسترده ای در زمینه ایجاد مفاسد کرده باشد ممکن است مصداق مفسد گردد و اگر محدود است تنها تعزیر کافی است.‌

در فرض سوال کسی که اجبار کرده تعزیر شدید دارد.‌

کیفیّت تعزیر و مقدار آن در اختیار قاضى است، و حتّى مى تواند در صورت مصلحت ایّام بازداشت را به جاى تمام تعزیر محسوب کند.‌

درهر دو صورتى که قاضى آن را اصلح بداند، تبدیل مانعى ندارد.‌

تعبیر به «دون الحد» در غیر موارد حدود معنا ندارد; ولى واضح است که باید تعزیر تناسب عقلایى با جرم داشته باشد.‌

در صورتى كه شخص مهاجم او را هُل داده، يا سبب جراحت، يا سقوط از بلندى شده، او مسئول است، ولى اگر خودش براى نجات خود چنين كارى كرده، ديه يا قصاص بر كسى نيست؛ هر چند مهاجم تعزير شديد دارد و این که در فرض فوق چنانچه راه فرار منحصر در آنچه انتخاب كرده بوده یا نه از نظر ديه فرقى نمى‏كند، ولى از نظر تعزير تفاوت دارد.‌

شخص ماما تنها مستحق تعزیر است; و ممکن است تعزیر مالى انتخاب شود.‌