به مقدارى كه خودش مى‌تواند انجام دهد و نايب هم بگيرد.
اگر مجنون ادواری بتواند اعمال حج را درحالی‌که عاقل است (دور افاقه) بجاى آورد لازم است اين كار را انجام دهد؛ و هر عملی که نمی‌تواند انجام دهد نائب بگیرند.
اگر كودك نابالغ قبل از احرام عمره تمتّع بالغ گردد، حج وى حجةالاسلام محسوب مى‌شود و كافى است كه از همان محل مستطيع باشد؛ ولى اگر بعد از احرام بالغ گردد، بنا بر احتیاط واجب از حجةالاسلام كفايت نمى‌كند.
مجنون تكليفى ندارد و احرام بر او واجب نيست؛ و اگر بدون احرام وارد مکه شود اشكالى ندارد.
نيابت مزبور كفايت نمى‌كند و شخص اوّل همچنان در احرام باقى است و پولى كه خرج شده از جيب كسى كه خرج كرده رفته و نمى‌تواند از ولی مجنون بگيرد، ولى چنانچه او را فريب داده باشد، مثلاً كسى گفته باشد شما اين كار را انجام دهيد من اجرت آن را از ولی او مى‌گيرم و به شما مى‌دهم، در اين صورت مى‌تواند از همين شخص بگيرد و احتياط آن است كه ولی مجنون براى او نايب بگيرد كه بقيّه اعمالش را انجام دهند.
يكى از شرايط وجوب حج آن است كه با انجام حج، عمل واجب مهم‌تری ترك نگردد، يا كار حرام مهم‌تری انجام نشود؛ بنابراین اگر رفتن به حج موجب ترك واجب يا فعل حرامی‌گردد، بايد ملاحظه كند كه كدام مهمتر است؛ چنانچه اهميت حج بيشتر باشد، بايد به حج برود و اگر اهميت كار واجب يا ترك حرام بيشتر است، بايد حج را ترك كند (البته تشخيص اين مطلب به نظر فقيه و مرجع تقليد است) و چنانچه اين مطلب را مراعات نكند و به حج برود، معصيت كرده، امّا حج او صحيح است؛ مثلاً اگر جهاد واجب را ترك كند و به حج برود، گناه كرده، ولى حج او باطل نيست.
استطاعت به چند چيز حاصل مى‌گردد:1- استطاعت مالى: داشتن زاد و توشه و آنچه موردنیاز او در سفر و به هنگام بازگشت است. 2- استطاعت طريقى: داشتن جواز سفر و نبودن مانعى درراه و عدم خوف بر جان و مال و آبروى خويش. 3- استطاعت جسمانى: داشتن توانايى جسمانى براى انجام اعمال و مناسك حج. 4- استطاعت زمانى: داشتن وقت كافى براى رسيدن به مکه و انجام اعمال حج. 5- استطاعت تأمین مخارج واجب النفقه شرعی و عرفی تا مراجعت: داشتن مخارج زندگى همسر و فرزند و كسانى كه خرج آن‌ها در طول مدّت حج شرعاً يا عرفا بر او لازم است.6- رجوع به‌کفایت: داشتن مال، يا کسب‌وکار، يا شغلى كه بعد از بازگشت بتواند با آن زندگى كند.
می‌تواند به تشخیص خودش عمل کند.
درصورتی‌که سال اوّل استطاعت اوست حج بر او واجب نشده و لازم نيست براى او نايب بگيرند و اگر عاقل شد بايد به وظايف خود عمل كند و چنانچه وقت گذشته لااقل اعمال عمره مفرده را بجا آورد تا از احرام خارج شود و اگر قبلاً مستطيع بوده بايد در سال‌های بعد در صورت امكان خودش و اگر نمى‌تواند نايبش حج را بجا آورد.
اجازه شوهر در انجام واجبات و در سفر حج واجب شرط نيست، بنابراين زنی که مستطیع باشد بايد حج خود را بجا آورد؛ هرچند بهتر جلب رضايت شوهر است، ولى اگر مخالفت با شوهر موجب اختلاف شديد و عسر و حرج شود واجب نيست به حج برود.
استطاعت مالى به معنای داشتن زاد و توشه و آنچه موردنیاز او در سفر و به هنگام بازگشت است.
احتیاط واجب آن است که رضایت شوهر را جلب کند و حج و عمره او درهرحال صحیح است، ولى احتیاط آن است که نمازهاى خود را جمع بخواند و اگر سفر اوّل او باشد، خواه براى حج یا عمره، اجازه شوهر شرط نیست.
