مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر قبلاً مستطيع بوده و قادر به رفتن مکه نيز بوده‌ايد و نرفته‌ايد، حج بر شما واجب شده و به هر شكل ممكن بايد به حج برويد و اگر مأيوس از ترك اعتياد هستيد بايد نايب بگيريد، ولى اگر قبلاً استطاعت نداشته‌ايد در فرض مذكور مستطيع نيستيد؛ مگر آن‌که بتوانيد، هرچند با ترك اعتياد، اجازه بگيريد و به حج برويد.

استطاعت جسمانى یعنی، داشتن توانايى جسمانى براى انجام اعمال و مناسك حج.

استطاعت زمانى به معنای داشتن وقت كافى براى رسيدن به مکه و انجام اعمال حج.

استطاعت طريقى یعنی داشتن جواز سفر و نبودن مانعى درراه و عدم خوف بر جان و مال و آبروى خويش.

استطاعت مالى به معنای داشتن زاد و توشه و آنچه موردنیاز او در سفر و به هنگام بازگشت است.

سعي کنيد هميشه به ياد خدا باشيد و به دوستان و همسفران خود کمک کنيد و با اين ديد که ممکن است اين زيارت، آخرين زيارت شما باشد، بيشترين استفاده را ببريد و مطابق آداب زيارت که در مفاتیح آمده عمل فرمایید.‌  ‌ خوب است جهت تعجیل در ظهور امام زمان عجل الله فرجه دعا کنید و همچنین از خداوند متعال بخواهید که معرفت خود و اولیایش را نصیب و روزیتان فرماید و مخصوصا طلب عافیت و عاقبت به خیری نمایید.‌

هرگاه شخصى مستطيع شود و انجام حج متوقف بر مقدماتی، مثل تهيّه اسباب و لوازم سفر باشد، تهيّه آن مقدمات، به‌گونه‌ای كه بتواند در همان سال حج را بجا آورد، واجب است و در صورت حصول استطاعت، چنانچه راه منحصر به نام‌نویسی براى چند سال بعد باشد آن نيز واجب است.

يكى از شرايط وجوب حج آن است كه با انجام حج، عمل واجب مهم‌تری ترك نگردد، يا كار حرام مهم‌تری انجام نشود؛ بنابراین اگر رفتن به حج موجب ترك واجب يا فعل حرامی‌گردد، بايد ملاحظه كند كه كدام مهم‌تر است؛ چنانچه اهميت حج بيشتر باشد، بايد به حج برود و اگر اهميت كار واجب يا ترك حرام بيشتر است، بايد حج را ترك كند (البته تشخيص اين مطلب به نظر فقيه و مرجع تقليد است) و چنانچه اين مطلب را مراعات نكند و به حج برود، معصيت كرده، امّا حج او صحيح است؛ مثلاً اگر جهاد واجب را ترك كند و به حج برود، گناه كرده، ولى حج او باطل نيست.

استجازه كردن لازم نيست؛ ولى اگر استجازه كند و اجازه دهند و ساير شرايط را داشته باشد مستطيع مى‌شود و در فرض عدم استجازه اگر برود صحيح است ولى كار خلافى كرده است.

شخصى كه مستطيع نيست، اگر هزينه‌هاى حج را با قرض گرفتن از ديگران فراهم كند، مستطيع نمى‌شود؛ هرچند بتواند در آينده بدهى خود را به‌راحتی بپردازد؛ و اگر با چنين پولى حج بجا آورد كفايت از حجةالاسلام نمى‌كند؛ هرچند حجش صحيح است. آرى اگر معادل وام، اموالى داشته باشد كه از محل آن بتواند بدهى خود را به‌آسانی بپردازد، مستطيع است.

اگر مستطیع است باید حج به جا آورد ولی چنانچه توان دارد از سوی خودش و دوستان به آن همسایه و دیگران که نیاز مالی دارند نیز کمک کند.‌

در فرض استطاعت بخشش او از نظر تکلیفی جایز نبوده ولی اگر بخشیده باشد هر چند کار حرامی کرده ولی بخشش صحیح است.‌