استطاعت طلاب
آیا طلاب و کسانی که از محل وجوهات شرعیِ امرارمعاش می‌کنند مستطیع می‌شوند؟
طلاب و مانند آن‌ها، كه از محل وجوهات شرعيّه امرارمعاش مى‌كنند، درصورتی‌که ساير شرايط را داشته باشند واجب‌الحج مى‌شوند.
استطاعت مالی زن
زنی که دارای مال یا شغل است در چه صورت مستطیع محسوب می‌شود؟
هرگاه زن مالی داشته باشد و یا با اشتغال در مؤسّسه‌اى هزينه حجش را به دست آورد و مخارج روزانه‌اش نيز تأمين باشد، واجب الحج است. امّا اگر با رفتن به حج، شوهرش براى مخارج زندگى به‌زحمت بيفتد، در صورتى مستطيع است كه به‌زحمت افتادن شوهر موجب مشكلاتى براى زن نباشد؛ و اگر بعد از بازگشت، نه شوهرش قادر بر تأمين زندگى اوست و نه خودش، حج بر او واجب نمى‌شود.
استطاعت با گرفتن مهریه
در چه صورتی با گرفتن مهریه حج واجب می‌شود؟
زنى كه مهريّه‌اش به‌اندازه هزينه حج است، اگر شوهرقدرت پرداخت آن را نداشته باشد، زن حقّ مطالبه ندارد و مستطيع محسوب نمى‌شود؛ و اگر زوج قادر بر پرداخت باشد و مطالبه آن براى زن مفسده‌اى ندارد، درصورتی‌که شوهر نفقه و مخارج زن را بپردازد، لازم است مهريّه‌اش را مطالبه نموده و به حج برود؛ امّا اگر مطالبه مهريّه مشكلى در زندگى زن ايجاد مى‌كند و ممكن است به اختلاف يا مانند آن منتهى شود، مستطيع نمى‌باشد.
وظیفه ورثه نسبت به حج زنی که با دریافت مهریه مستطیع می‌شده
مهريّه خانمى به‌اندازه استطاعت، يا بيشتر است. آيا بعد از فوت وى، بر ورثه لازم است كه قبل از تقسيم تركه مخارج حج را كسر كنند؟
چنانچه زن در حيات شوهر، طبق عرف و عادت مى‌توانسته مهريّه‌اش را از شوهرش بگيرد، مستطيع بوده و بايد از تركه او برداشته شود و به نيابت از او حج بجا آورند؛ و چنانچه نمى‌توانسته، مستطيع نبوده است.
استطاعت زن به‌واسطه طلاهایی که هدیه گرفته
خانم جوانى در جشن عروسى، از سوى شوهر، دوستان و بستگان صاحب مقدارى طلا و جواهرات شده، كه ارزش آن بيش از هزينه حج واجب است، آيا ايشان مستطيع است؟ يا چون زمان زينت و خودآرایی او مى‌باشد، جزء مؤونه وى محسوب مى‌شود؟ اگر طلا و جواهرات فوق را بفروشد يا تبديل كند، چه حكمى دارد؟
اگر آن مقدار كه دارد جزء شئون او براى زينت به شمار مى‌رود، مستطيع نيست.
جزء استطاعت بودن هزینه مزد همراه
اگر کسی نیاز به همراه داشته باشد و همراه هم مزد می‌گیرد و او توانایى پرداخت مزد را ندارد، آیا مستطیع است؟
اگر توانایی پرداخت مزد همراه را ندارد، مستطیع نیست.
استطاعت خدمه حج
آیا کسی که به‌عنوان خدمه به حج برود و اعمال حج را انجام دهد کفایت از حجةالاسلام می‌کند و آیا باید چنین پیشنهادی را بپذیرد؟
كسانى كه براى خدمت در سفر حج استخدام مى‌شوند، خواه به‌عنوان روحانى كاروان باشند، يا مدير، معاون و خدمه كاروان، يا اعضاى ستاد و بعثه حج، يا طبيب و پرستار، يا مأمورین انتظامى و مسؤولين بانك و غیر این‌ها و به اين صورت حج خود را بجا مى‌آورند، حج واجب آن‌ها محسوب مى‌شود، به‌شرط این‌که هزينه خانواده ایشان نيز در اين مدّت تأمين باشد، ولى تأمين زندگى آن‌ها در بازگشت شرط نيست و درهرحال هرگاه چنين پيشنهادى به آن‌ها شود و تاكنون حج واجبشان را بجا نياورده باشند واجب نیست بپذیرند هرچند بهتر قبول آن است.
استطاعت میقاتی
اگر شخصی استطاعت حج میقاتی را داشته باشد اما در محل زندگی‌اش مستطیع نباشد آیا حج بر او واجب است؟
كسى كه در محل زندگى‌اش مستطيع نمى‌باشد واجب نيست به حج برود؛ هرچند استطاعت حج ميقاتى را داشته باشد، ولى اگر به حج برود و زمانى كه به ميقات مى‌رسد استطاعت حج با تمام شرايط ديگر (غیر از رجوع به‌کفایت) حاصل گردد، مستطيع مى‌شود و كفايت از حج واجب او مى‌كند.
استطاعت داشتن به‌غیراز پول قربانی
شخصى به‌جز پول قربانى، استطاعت حج را دارد، آيا حج بر او واجب است؟
آرى حج بر او واجب است؛ زيرا بجاى قربانى روزه مى‌گيرد و چنين كسى عرفا استطاعت براى حج دارد.
نیت حج مستحب و کشف مستطیع بودن
اگر شخصی با اعتقاد به این‌که مستطیع نیست نیت حج مستحبی کند و بعد معلوم شود که مستطیع بوده است، آیا کفایت از حج واجب می‌کند؟
اگر شخصى با اعتقاد به این‌که مستطيع نيست، نيّت حج مستحب كند، سپس معلوم شود كه مستطيع بوده، كفايت از حجةالاسلام (حج واجب) مى‌كند.
تصور اشتباه مستطیع بودن و کشف عدم استطاعت بعد از انجام اعمال
هرگاه شخصى به تصوّر این‌که مستطيع است به نيّت عمره تمتّع محرم شود و كليّه اعمال و مناسك عمره و حج تمتّع را بجا آورد، سپس معلوم شود كه مستطيع نبوده است. آيا از احرام خارج گرديده و حج انجام‌شده حج واجب او محسوب مى‌شود؟
احرام او صحيح است و حج او مستحبى محسوب مى‌شود و کفایت از حج واجب نمى‌كند و از احرام خارج‌شده است.
