مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

احتياط مستحب آن است كه با وجود زمين يا خاك خشك بر زمين يا خاك نمناك تيمّم نكند.

هرگاه اطمينان دارد كه آب در محلى دورتر از اين مقدار، موجود است و وقت نماز نيز تنگ نشده، بايد به سراغ آن برود، مگر اين‏كه مشقّت‏ فوق‏العاده‏اى داشته باشد، ولى اگر احتمال دهد يا گمان داشته باشد كه آب در فاصله دورتر است جستجو لازم نيست.

بنابر احتياط واجب بايد اعضاى تيمّم و كف دستها پاك باشد، ولى اگر كف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بكشد بايد با همان وضع تيمّم كند

تیمّم بر آنها اشکال دارد.

اگر كاه يا اشياء ديگرى با خاك و ريگ مخلوط شود تيمّم بر آن جايز نيست، ولى اگر آنقدر كم باشد كه در خاك يا ريگ از بين رفته حساب شود تيمّم بر آن مانعى ندارد.

اگر خلل و فرج وسیع نباشد مانعی ندارد.

لازم نيست در موقع نيّت معيّن كند كه تيمّم او بدل از غسل است يا بدل از وضو، همين اندازه كه قصد اطاعت امر الهى را دارد كافى است، حتّى اگر يكى را به جاى ديگرى نيّت كند امّا قصد او اطاعت امر واقعى الهى باشد صحيح است.

اگر به صورت و دست می چسبد فاقد الطهورین است.

تیمم بر خاك، شن، ريگ، كلوخ (خاكهاى به هم‏ چسبيده) و سنگ، به شرط اين‏كه پاك باشند جایز است و نیز تيمّم بر سنگ آهك و سنگ گچ و سنگ ‏مرمر و سنگ سياه و مانند آن جايز است، ولى تيمّم بر جواهرات مانند سنگ عقيق و فيروزه باطل است و احتياط واجب آن است كه بر گچ و آهك پخته وهمچنين بر آجر و سفال تيمّم نكند.

هرگاه چيزهايى كه تیمم بر آن صحیح است پيدا نشود، بايد برگرد و غبارى كه روى لباس و مانند آن است تيمّم كند و چنانچه غبار پيدا نشود بايد بر گِل تيمّم كند و اگر گل هم پيدا نشود احتياط واجب آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند و بعداً قضاى آن را نيز به جا آورد و چنين كسى را «فاقد الطّهورين» نامند.

براى اين‏كه يقين كند تمام پيشانى و پشت دستها را مسح كرده بايد كمى از اطراف آن را نيز داخل كند، ولى مسح ميان انگشتان لازم نيست و احتياط واجب اين است كه پيشانى و پشت دستها را از بالا به پايين مسح كند و كارهاى تيمّم را پشت سر هم به جا آورد و اگر ميان آنها بقدرى فاصله دهد كه صورت تيمّم از بين برود باطل است.

تیمم بر کاشی و سرامیک صحيح نيست.