وکالت در کارهای حرام
آیا انجام وکالت در کارهای حرام صحیح است؟
وكالت در كارهاى حرام، مثلاً شخصى كه در حال احرام است چون نبايد صيغه عقد ازدواج را بخواند نمىتواند براى خواندن صيغه از طرف ديگرى وكيل شود.
وكالت در كارهاى حرام، مثلاً شخصى كه در حال احرام است چون نبايد صيغه عقد ازدواج را بخواند نمىتواند براى خواندن صيغه از طرف ديگرى وكيل شود.
اگر شخصی کالایی را برای دیگری، بهعنوان وکيل (یعنی از طرف او) بخرد بايد به همان مقداری که خریده بدهد؛ و میتواند حقالوکاله خود را دريافت کند. ولي اگر بهصورت خریدوفروش باشد یعنی به اين عنوان که اين جنس را هزار تومان به تو میفروشم باشد میتواند هزار تومان بفروشد؛ حتی اگر کمتر از این مقدار خریده باشد.
هرگاه انسان كسى را براى انجام تمامکارهای خودش يا قسمت معيّنى از كارها (مثلاً آنچه مربوط به اموال اوست) وكيل كند جايز است، ولى اگر براى يكى از كارها بدون اينكه آن كار را معيّن نمايد، وكيل كند صحيح نيست.
اين كار صحيح نيست چون ملاك صورت هزينه است، مگر اينكه صاحبکار از ابتدا متعهد شود كه هزینههای جارى را تا حد معمول و متعارف پرداخت مىكند و نظرى به نحوه فعاليت كارمند نداشته باشد. در اين صورت چنين فردى میتواند صرفهجویی كند و مازاد را براى خود بردارد.
هر دو معامله باطل است. زيرا اقدام موکّل در اینگونه موارد، به معني عزل وکيل نيست. شايد تصوّر میکرده که وکيل اقدام نکرده، لذا خودش اقدام میکند.
هرگاه وکیل بداند موکّل شرعاً حقّى ندارد نباید از او دفاع کند یا چیزى از دیگرى بهناحق گرفته در اختیار موکّل بگذارد و اگر حقالوکالهای در برابر کار خود بگیرد در صورتى مشروع است که تلاش براى احقاق حقوق مشروع کند.
وكيل و موكّل هر دو بايد عاقل و بالغ و رشيد (كسى كه اموال خود را بيهوده مصرف نكند) باشند و وكالت را از روى قصد و اختيار انجام دهند.
«وكالت» آن است كه انسان كارى كه شرعاً میتواند در آن دخالت و تصرّف كند به ديگرى واگذار نمايد تا از طرف او انجام دهد، مثلاً كسى را وكيل كند كه خانه او را بفروشد، يا همسرى را براى او عقد كند و درصورتیکه شرايط در آن جمع باشد صحيح است.
هرگاه چند نفر را براى انجام كارى وكيل كند و به آنها بگويد هرکدام از شما وكيل من هستيد، در اين صورت هر يك از آنان كار را انجام دهد صحيح است و چنانچه يكى از آنها بميرد، وكالت ديگران باطل نمىشود و اگر بگويد همه باهم وكيل من هستيد هیچکدام بهتنهایی نمىتواند كارى انجام دهد و اگر يكى از آنان بميرد وكالت ديگران هم باطل میشود.
قرارداد وكالت را میتوان بهوسیله خواندن صيغه فارسى يا عربى يا هر زبان ديگر انجام داد، همچنين اگر عملاً به ديگرى بفهماند كه او را وكيل كرده و او هم عملاً بفهماند كه قبول نموده است (مثلاً مال خود را براى فروختن به او بسپارد و او هم قبول كند) آن نيز صحيح است.