فراموشی مورد قسم
اگر فراموش کنیم که برای چه کاری و یا چه چیزی قسم خوردیم تکلیف چیست؟
در صورتى كه شک بین چند مورد دارد و نمیتواند احتياط كند و به تمام موارد عمل نماید، بین مواردی که احتمال می دهد قرعه مى زند و طبق آن عمل مى نمايد.
در صورتى كه شک بین چند مورد دارد و نمیتواند احتياط كند و به تمام موارد عمل نماید، بین مواردی که احتمال می دهد قرعه مى زند و طبق آن عمل مى نمايد.
در صورتی که بخشیدن محذوری نداشته باشد باید به قسم شرعی خود عمل کند و الا کفاره دارد.
با توجّه به اين که قبح ذاتي دروغ به صورت مقتضي است نه به صورت علّت تامّه، يعني شرايط و موانع مي تواند در آن تأثير گذارد، جواز قسم دروغ مبتني بر مسأله اهم و مهم خواهد بود. يعني در جايي که اگر را بگويد، هدف مهم تر شرعي به خطر مي افتد، مجاز خواهد بود. در غیر این صورت نه.
کسى که براى اثبات مطلبى قسم مى خورد اگر مجبور شود که براى نجات خود یا مسلمانان دیگرى از شرّ ظالمى قسم دروغ بخورد اشکال ندارد، بلکه گاه واجب مى شود و کفاره ندارد.
1- كارى را كه براى انجام آن قسم مى خورد بايد حرام و مكروه نباشد و كارى را كه قسم بر ترك آن مى خوردواجب و مستحب نباشد و اگر براى انجام كار مباحى قسم مى خورد بايد ترك آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد، همچنين اگر قسم براى ترك كار مباحى مى خورد بايد انجام آن در نظر مردم بهتر از تركش نباشد.2-عمل كردن به قسم براى او ممكن باشد.
کسانى که براى اثبات مطلبى قسم مى خورند اگر حرف آنها راست باشد قسم خوردن مکروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان کبیره است.
یکی از شرایط شخصی که قسم می خورد، بلوغ می باشد بنابر این صغیر نمی تواند قسم یاد نماید، البته ولی و قیم او برای دفاع از او می توانند قسم یاد نمایند.
هرگاه شوهر از قسم خوردن زن مانع شود قسم او صحیح نیست،حتی اگر زن بدون اجازه شوهر قسم یاد کندقسم او صحیح نمى باشد.
هرگاه پدر از قسم خوردن فرزند (در هر سن و سالی که باشد) جلوگیرى کند، حتّى اگر فرزند بدون اجازه پدر قسم یاد کند قسم او صحیح نمى باشد.
از همان وقت كه چنين شده قسم او به هم مى خورد.