عوامل ارث
چه عواملی باعث میشود که دو نفر از هم ارث ببرند؟
1. نسب (ارتباط خویشاوندی)2. سبب (زوجیت، ضمان جریره، ولاء امامت)
1. نسب (ارتباط خویشاوندی)2. سبب (زوجیت، ضمان جریره، ولاء امامت)
ارث او به امام (علیهالسلام) یا جانشین او میرسد که در زمان ما باید به حاکم شرع (مجتهد یا مرجع تقلید) داده شود.
هرگاه زوج یا زوجه از دنیا برود و وارث دیگرى نباشد، اگر زوجه از دنیا برود تمام مال از آنِ زوج است و اگر زوج از دنیا برود، یکچهارم مال از آنِ زوجه و بقیّه به امام (علیهالسلام) تعلّق مىگیرد؛ و در زمان ما باید به دست حاکم شرع برسانند؛ و اگر واقعاً آن زن نیازمند باشد، حاکم شرع مىتواند همه یا قسمتى از آن را به او بازگرداند.
چنانچه ورثه صغیری بین آنها نباشد تقسیمی که با توافق همه افراد ذینفع صورت گرفته را نمیتوان بر هم زد، مگر با جلب رضایت همه آنان
در صورت تقسیم اموال ید آنها ید مالکانه است.
فرزندخوانده احکام فرزند را ندارد و در هیچ حالت ارث نمیبرد ولى مرد و زنى که او را به فرزندى پذیرفتهاند میتوانند وصیت کنند که مقدارى از اموال آنها (حداکثر تا ثلث) را به فرزندخوانده خویش بدهند و یا در حال حیات و صحت و سلامت، بخشى از اموال خود را به او واگذار کنند و میتوانند حقّ فسخ را براى خود مادام الحیاة محفوظ دارند.
هزینههای ازدواج بچههایی که ازدواجنکردهاند از سهمالارث خودشان خواهد بود مگر اینکه دیگران رضایت دهند که از تمام مال الارث خارج شود.
در اصطلاح فقه، کلاله برادر و خواهر متوفی است، خواه پدری تنها، یا مادری تنها، یا پدری و مادری که رویهم کلالات ثلاث خوانده میشوند. برادر و خواهر پدری را «کلاله ابی»، برادر و خواهر مادری را «کلاله امّی» و برادر و خواهر پدر و مادری را «کلاله ابوینی» گویند.
بیمه حوادث بیشباهت بهنوعی ضمان جریره نیست بنابراین نمیتوان گفت که در دنیاى امروز ضمان جریره وجود ندارد ولى بیمهگر ارث نمیبرد. چون در مقابل ضمان جریره، عوضى میگیرد.
در اينجا بايد همان عين را صرف وصيّت كرد و ترقى آن مشكلى ايجاد نمىكند، مثل آن كه سهم ارث يكى از ورثه بعد از تقسيم رشد و ترقى بيشترى كند، مال را از نو تقسيم نمىكنند. ملاك، ارزش آن در زمان فوت است.
اگر میت همسر داشته باشد ابتدا باید سهمالارث همسر را بپردازند و بقیه را به آن شخص بدهند و اگر همسر ندارد و ورثه او فقط یک نفر از یک گروه باشد در این صورت تمام مال به او میرسد؛ لازم به ذکر است تا وقتی یک نفر از یک گروه وجود داشته باشد گروه بعدی ارث نمیرسد.