مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر قراردادى با او در این مورد داشته باشید، حق‌دارید. همچنین اگر در عرف و عادت محل این باشد که براى این‌گونه کارگران حقّ خاصی قائل می‌شوند و طرفین با علم و آگاهى بر این مسئله اقدام نموده‌اند، حق براى شما ثابت می‌شود (مطابق آنچه معمول محل است) در غیر این صورت حقّى ندارید; هرچند مستحب است مالک زمین، ملاحظه حال شمارا بنماید.

چنانچه حقّ نسق در حال حیات براى زارع و بعد از ممات براى فرزندان او جزء عرف محل باشد، از قبیل شرط ضمن العقد در قراردادهاى مزارعه با زارعین محسوب می‌شود و این حق براى او و فرزندانش شرعى خواهد بود.

ملک همه است.

اگر درختان قطع شود، مالکیت هرکدام نسبت به سهم خود از زمین باقى است و هرکسی درخت‌ها را قطع کرده ضامن است.

هرگاه کسی چيزى را به عاريه بگیرد و آن چیز تلف شود عاریه گیرنده ضامن نيست، مگر اين‏كه:‌  در حفظ آن كوتاهى كرده باشد.  عاريه‏ دهنده شرط ضمان كرده باشد  چيزى را كه عاريه كرده طلا و نقره يا زینت‌آلات ساخته‌شده از آن‌ها باشد،بنابراین در اين سه صورت اگر تلف شود، ضامن است و بايد عوض آن را بدهد.‌

مالک باید با دلایل معتبر ضمان را ثابت کند‌

در ادعای تلف عین عاریه گرفته‌شده و ادعای عدم تفریط و تعدی قول عاریه گیرنده مقدم است با یمین او و عدم بینه از عاریه دهنده مگر در عاریه طلا و نقره.‌

عاريه دادن چيز غصبى و چيزى كه مال انسان است ولى منفعت آن به ديگرى واگذارشده صحيح نيست، مگر اينكه صاحب حق راضى شود و اجازه دهد.

چيزى را كه منفعتش مال انسان است، مثلاً آن را اجاره كرده، مى‏توان عاريه داد، به‌شرط اینکه حقّ واگذارى به ديگرى داشته باشد.

هرگاه عاريه دهنده بميرد بايد چيزى را كه عاريه شده به ورثه او بدهند و اگر عاريه دهنده ديوانه شود بايد آن را به ولی او داد.

كسى كه چيزى را عاريه داده هر وقت بخواهد مى‏تواند آن را پس بگيرد، عاريه گيرنده نيز مى‏تواند آن را پس دهد.

عاریه دادن گوسفند براى استفاده از شير و پشم آن و عاريه دادن حيوانات ديگر براى منافع مشروع آن‌ها صحيح است.