جمع خواندن نماز در اماکن تخییر
آیا در اماکن تخییر جمع بین قصر و تمام جایز است؟
به‌قصد احتیاط مانعی ندارد.
امامت کسی که وظیفه‌اش جمع است
کسی نماز را احتیاطاً هم قصر و هم کامل می‌خواند می‌تواند نماز جمعه اقامه کند؟
امامت کسی که وظیفه‌اش جمع است اشکال دارد.
وظیفه‌ی کسی که در بعض ایام سال مسافر بوده است
شخصى حدود 14 ماه نماز قضا بر ذمّه دارد، در بعضى از این ایّام هم مسافر بوده است، ولى مقدار و زمان دقیق ایّام مسافرت، به علّت گذشتن وقت معلوم نیست، نسبت به قضاى نمازها چه وظیفه‌ای دارد؟
آن مقدار که یقین دارد در وطن بوده تمام می‌خواند و آن مقدار که یقین دارد در سفر بوده شکسته می‌خواند و در مقدار مشکوک جمع بین قصر و اتمام می‌کند، یعنى به آن مقدار، هم نماز تمام و هم نماز قصر بجا می‌آورد.
مکان‌هایی که مسافر بين قصر یا اتمام نماز مخیّر است
با توجه به روایات وارده در نماز مسافر، در چه مکان‌هایی مسافر بین خواندن نماز تمام یا شکسته مخیّر است؟
در چهار محل مسافر مخيّر است نماز را تمام يا شكسته بخواند: 1 و 2 «شهر مکه» و «شهر مدینه» که در این دو شهر تفاوتی بین شهر قدیم و جدید نیست. 3 «مسجد کوفه» که حكم در تمام مسجد جارى است و فرقى میان بخش قديم و قسمت توسعه‌یافته امروز نيست. 4 «حرم حضرت سيّد الشّهداء علیه‌السلام» که منظور از حرم، قسمت زیر گنبد و رواق‌ها است (و رواق جدید و حیاط و صحن مسقف با توجه به اینکه به‌گونه‌ای سرپوشیده شده که جزء محدوده حرم محسوب می‌شود و مانند یک رواق شده، در آنجا نیز مخیر است). البتّه افضل در اين موارد، نماز تمام است.
عدم تخییر بین نماز قصر یا اتمام در مورد مسجد سهله
آیا مسجد سهله شامل حكم تخيير بين نماز قصر یا اتمام می‌شود؟
مسجد سهله شامل حکم تخییر نیست و همان چهار محل شامل این حکم است.
یکسان بودن بلاد کبیره و صغیره در احکام مسافر
آیا احکام مسافر در بلاد کبیره نسبت به بلاد صغیره متفاوت است؟
تفاوتى میان شهرهاى بزرگ و کوچک نیست و بلاد کبیره و صغیره در احکام مسافر یکسان است مگر اینکه شهرى به‌قدرى بزرگ شود که هر محلّه از آن یک شهر مستقل محسوب شود مثل شمیران و شهرری که در عین اتصال به تهران شهرهاى مستقلی محسوب می‌شوند ولى محلات مختلف تهران جزء تهران محسوب می‌شوند و در مواردى که هر محلّه‌ای شهر مستقلى است اگر بین آن‌ها فاصله نماز قصر باشد نماز شکسته است و در غیر این صورت تمام است و معیار در مسافت، آخرین خانه‌هاى شهر است.
استفاده عمومیت حكم سفر از قرآن
خداوند متعال مى‌فرمايد: (وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِى الأرض فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنْ الصَّلاَةِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوّآ مُبِينآ). بر اساس اين آيه محكم، قصر نماز تنها اختصاص به حالت خوف دارد. امّا در روايات صحيح نماز قصر علاوه بر آن، به حالات ديگر در زمان و حالت امن و آسايش، هم تعلق‌گرفته است. در آيه ديگر مى‌فرمايد: (وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِىَ الْمَسَاجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا كَذَلِکَ يُبَيِّنُ اللهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ). اطلاق آيه شريفه همه مساجد را براى اعتكاف جايز مى‌شمارد؛ درحالی‌که طبق روايات صحيح تنها مساجدى براى اعتكاف جايز است كه جامع باشند و نيز داراى امام عادل بوده باشند. اگر روايات مربوط به قصر نماز و اعتكاف در مساجد جامع را به آيات مذكور قرآن ـ كه ثقل اكبر و مهم‌تر از ثقل اصغر به‌حساب مى‌آيد ـ عرضه نماييم، با يكديگر متعارض‌اند. اين تعارض چگونه قابل‌جمع است؟ آیا فتواى قصر نماز تنها در حالت خوف و نيز اعتكاف در همه مساجد صحيح است؟ يا فتاواى مشهور فقهاى بزرگ درباره نماز قصر و مسئله اعتكاف ملاك است؟
درست است كه آيه مربوط به قصر نماز در مورد خوف نازل‌شده و عمومیت ندارد، ولى آیه مربوط به ترك روزه براى مسافر عمومیت دارد و می‌دانیم نماز و روزه در سفر از هم جدا نيستند. بنابراين، عمومیت حكم سفر را مى‌توان از قرآن استفاده كرد. علاوه بر اين، روايات متعدّدى نيز در اين زمينه واردشده است. امّا آيه مربوط به اعتكاف، به تعبير فقها، در مقام بيان مشروعیت اعتكاف نيست تا از آن عموم استفاده شود، بلكه در مقام بيان نهى از نزديكى با زنان به هنگام اعتكاف است.
نافله در اماکن تخییر بین اتمام و قصر نماز
در محلهایی که انسان مخیر بین اتمام و قصر نماز است آیا میتوان نافلهها را خواند؟
نمازهای نافله ظهر و عصر و بنا بر احتیاط نافله عشاء را ترک نماید.
