زکات در نُه مورد واجب می‌شود:1-گندم 2-جو 3-خرما 4-انگور(كشمش) 5-طلا 6-نقره 7-گوسفند 8-گاو 9-شتربنابراین اگر كسى مالك يكى از اين نُه چيز باشد با توجه به شرايط مندرج در رساله علمیّه، بايد مقدار معيّنى را در مصارف مشخص‌شده صرف كند، ولى مستحب است از سرمايه کسب‌وکار و تجارت نيز همه‌سال زكات بدهد، همچنين ساير غلات (غير از گندم و جو و خرما و كشمش) نيز زكات آن مستحب است.
زكات انگور و كشمش موقعى است كه ميوه برسد و به آن انگور گويند و همچنين در مورد خرما زمانى است كه خرما برسد و قابل‌خوردن شود؛ ولى وقت دادن زکات در خرما و كشمش موقعى است كه خشك شود، مگر اينكه بخواهند آن را به‌صورت تر مصرف كنند كه بايد زكات آن را بدهند به‌شرط این‌که خشک‌شده آن به حدنصاب برسد.
اگر درخت خرما يا انگور در يك سال دومرتبه ميوه دهد چنانچه روی‌هم به مقدار نصاب باشد، زكات آن را بناتر احتياط واجب بايد بدهد.
در صورتی که تعدادی باشد اشکالی ندارد.
بهتر آن است که به خرماى حلال افطار کند که پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله) فرمود: هر کس با خرماى حلال افطار کند، ثواب نمازش افزون گردد. همچنین امام على (علیه‌السلام) فرمود: مستحب است با شیر افطار کند. افطار کردن به آب و نبات و حلوا و به آب نیم گرم، به هرکدام که باشد، نیز خوب است که رسول خدا (صلی‌الله علیه وآله) با این‌ها افطار می‌کردند.
شرابى كه از انگور نجس درست كنند با سركه شدن پاك نمىشود، حتّى اگر نجاستى از خارج به شراب برسد، واجب است بعد از سركه شدن از آن اجتناب كرد.
احتیاط واجب آن است که یا غذای معمولی سیرکننده به فقیر بدهند و یا نان به مقداری که آرد آن به‌اندازه 750 گرم باشد.
هرگاه درخت انگور يا خرما را بخرد قيمت آن مسلماً جزءِ مخارج نيست و اگر خرما يا انگور را پيش از رسيدن بخرد احتياط واجب آن است كه پول آن را نيز از محصول كم نكند، همچنين پولى را كه براى خريد زمين مىدهد جزءِ مخارج نيست.
