مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

عاقله، نزدیکان هر کس از طرف پدر می‌باشند، شامل برادران، عموها و پسرعموها می‌شود و احتیاط واجب این است که پدر و فرزندان شخص نیز در آن شرکت کنند و دیه قتل خطا را در میان خود تقسیم کنند تا پرداختن آن آسان شود و شامل هرکسی می‌شود که مرتکب قتل خطا گردد.

هرگاه در آینده امید قدرت براى او هست، باید تأخیر انداخت و اگر امیدى نیست، باید از بیت‌المال پرداخت شود و اگر عمداً تأخیر اندازد و توانایى دارد حاکم شرع می‌تواند او را مجبور سازد، یا به زندان افکند.

اقرار طفل در هیچ حال معتبر نیست، در مواردى که دیه بر عاقله است اقرار بعد از بلوغ اثرى ندارد، نه نسبت به عاقله چون اقرار بر ضدّ آنهاست و نه نسبت به خودش چون فرض بر این است که جنایت مزبور دیه‌اش بر او نیست ولى در مواردى که دیه بر شخص جانى است (یعنى مادون الموضحه) اقرار مزبور مؤثر است و فرقى بین ممیّز و غیر ممیّز و مراهق و غیر مراهق نیست.

1 ـ فرقى بین ارش و دیه در این جهت نیست.2- جنایات مستقلّه که هرکدام دیه آن کمتر از موضحه است، مشمول حکم عاقله نیست و عاقله ضامن قتل و جراحت موضحه و به بالا است.3- در این فرض که جنایت، جنایت واحده است، شامل می‌شود.

ضامن جریره در صورتى باید دیه را بپردازد که هیچ وارثى نداشته باشد، بنابراین بعد از عاقله است نه در ردیف عاقله.

در فرض سؤال جایز نیست و باید بقیه مردان که دیوانه نمی‌باشند، پرداخت نمایند.

در تصادف رانندگى قتل خطا نیست و مسئله سه صورت دارد:الف: اگر راننده مقصّر باشد شبه عمد است.ب: اگر عابر مقصّر باشد مثل‌اینکه خود را به زیر ماشین انداخته باشد هیچ دیه‌ای وجود ندارد. ج: اگر قتل مستند به هر دو باشد دیه از راننده به نسبت گرفته می‌شود.

1-قتل خطای محض محسوب می شود و دیه ی آن بر عهده ی عاقله ی صغیر می باشد.2-در صورتی که حاکم شرع صلاح بداند صغیر را تعزیر نموده و تعزیر تأدیبی محسوب می شود.3-حاکم شرع او را تعزیر می کند.