وصیت برای اهداء عضو
آیا انسان مجاز است وصیت کند بعد از مرگ خود اعضاء وی را به نیازمندان عضو هدیه کنند؟
وصیت به این کار اشکالی ندارد و چنانچه نجات جان مسلمانی یا حفظ عضو مهمی از مسلمانی متوقف بر پیوند باشد میتوان به آن وصیت عمل کرد.
رضایت پدر و مادر در وصیت بر اهداء عضو
آیا ثبتنام برای اهدای اعضای بدن بعد از مرگ باید با رضایت پدر و مادر انجام شود؟ و آیا این کار باقیات و صالحات بهحساب میآید؟ و اصلاً این کار درستی است؟
کار خوبی است و رضایت پدر و مادر شرط نیست ولی اگر آنها اذیت و آزار میشوند باید از این کار خودداری کرد.
نافذ بودن وصیت به اهداء و فروش اعضاء پس از مرگ
آيا انسان بالغ میتواند وصیت كند كه پس از مرگ اعضاى بدنش را (مانند قلب و كليه و...) بدون اخذ وجهى به بيماران نيازمند داده، سپس او را دفن كند؟ آيا میتواند شرط كند كه اعضا را بفروشند و در مواردى كه وصیت میکند خرج كنند؟
اين وصیت تنها در صورتى نافذ است كه ضرورتى ايجاب كند كه اعضاى بدن او را بردارند؛ و بهتر آن است كه رايگان در اختيار نيازمندان بگذارند، هرچند گرفتن پول بیصورتی كه در بالا گفته شد مانعى ندارد.
وصیت به پیوند اعضاء در صورت مرگ مغزی
وصیت کردن به اینکه اگر مرگمان قطعی بود ولی قلب ما یا مغز ما را میشد به بیمار دیگری داد (در صورت قطع امید از زندگی) آیا چنین وصیتی صحیح است؟
درصورتیکه این امور باعث نجات انسانهایی باشد مانعی ندارد.
وصیت به اهداء عضو به مسلمان یا غیرمسلمان
آيا انسان میتواند وصیت كند اعضاى بدنش را بعد از وفات، به مسلمانى كه اعضاى مهم بدنش مثل قلب و غير آن درخطر است اهدا كنند، به بيمار غیرمسلمان چطور؟
در مورد مريض مسلمان، در فرض مسئله اشكالى ندارد و امّا در مورد مريض غیرمسلمان چنانچه مسلمانی نیاز ندارد و پیوند گیرنده غیرمسلمان کافر حربی نیست و ضرورتی وجود دارد مانعی ندارد.
وصیت به اهدای عضو و عدم رضایت ولی
اگر شخصى وصیت كند بعد از وفاتش، اعضايش را به ديگران پيوند بزنند، اما ولی یا ورثه وى نسبت به اين كار ناراضى باشند، آیا میتوانند مانع اجراى وصيت شوند؟ و آيا مجازيم اين كار را بدون اجازه ولى یا ورثه انجام دهيم؟
اگر موجب نجات جان مسلمانى از مرگ يا بيمارى مهمی گردد برداشتن آن عضو جايز است و اجازه ولى شرط نيست.
گرفتن پول در قبال وصیت به اهداء عضو
اگر بگوييم: «افراد میتوانند وصیت كنند كه جسدشان، يا قطعاتى از اعضاى بدن آنها، براى نجات جان بيماران نيازمند، يا بالا بردن دانش پزشكى دانشجویان و اساتيد در اختيار قرار گيرد.» آيا میتوان در قبال آن پولى تعيين نمود تا در مصرفى كه در وصيّتنامه آمده صرف شود؟
اشكالى ندارد.
وصیت به فرزند برای حج و انجام حج توسط فرزند به نیت خود
شخصى براى حج ثبتنام نموده، ولى متأسفانه پيش از آنکه نوبتش برسد فوت كرده است. وى در وصیتنامهاش قيد نموده كه پسر بزرگتر براى او حج مستحبی بجا آورد. پسر بزرگتر به گمان اینکه مستطيع شده (چون استطاعت بدنى و مالى داشته) به نيّت خود حج را بجا مىآورد. آيا حج او صحيح است؟
بايد به نيابت پدر حج بجا آورد و اگر بهقصد خودش حج بجا آورده گناه كرده، ولى حجش صحيح است، امّا بايد در سالهای بعد خودش يا كس ديگر، به نيابت از پدرش حج بجا آورد.
تعارض حجی که میت وصیت کرده با استطاعت
مرحوم پدرم وصیت كرده كه پسر بزرگش به نيابت از او به مکه برود. من كه پسر بزرگ او هستم بهوسیله ارث مستطيع شدهام، امّا تاکنون نتوانستهام سهم خود را به پول تبديل كنم. آيا بااینحال مىتوانم به نيابت از پدر حج بجا آورم؟
اگر امكان فروش سهم ارث و صرف قيمت آن در حج وجود دارد، شما مستطيع هستيد و بايد اوّل براى خودتان حج بجا آوريد، بعد براى پدر، مگر اینکه پدر در حال حيات خود پولى بدهد و شما را موظّف به انجام حج سازد، در اين صورت حج پدر مقدّم است.