مسأله 2331ـ کسى که آثار مرگ را در خود مى بيند اگر مالى نزد کسى دارد، يا در جايى پنهان کرده که ورثه نمى دانند، چنانچه به واسطه ندانستن حقّشان از بين برود بايد به آنان اطّلاع دهد و نيز در صورتى که فرزندان صغير دارد و اگر قيّم و سرپرست معيّن نکند حقّ آنها از بين مى رود يا خودشان ضايع مى شوند، بايد براى آنان قيّم امينى معيّن نمايد.
مسأله 2332ـ کسى را که به او وصيّت مى کنند «وصىّ» مى گويند و بنابر احتياط واجب بايد مسلمان و بالغ و عاقل و مورد اعتماد باشد.
مسأله 2333ـ هرگاه کسى چند وصى براى خود معيّن کند چنانچه اجازه داده است هر کدام به تنهايى به وصيّت او عمل کنند لازم نيست از يکديگر اجازه بگيرند و اگر اجازه نداده است (خواه گفته باشد همه باهم عمل کنند يا نگفته باشد) بايد با نظر يکديگر به وصيّت او عمل نمايند و اگر حاضر به همکارى نباشند، يا در تشخيص مصلحت اختلاف کنند، در صورتى که تأخير، سبب تعطيل عمل به وصيّت يا تأخير آن گردد بايد حاکم شرع ترتيبى دهد که عمل به وصيّت، زمين نماند.
مسأله 2334ـ هرگاه انسان از وصيّت خود برگردد (مثلاً اوّل بگويد ثلث مالش را به کسى دهند و بعد بگويد ندهند) وصيّت باطل مى شود، همچنين اگر وصيّت خود را تغيير دهد مثل آن که قيّمى براى صغير معيّن کرده بعد ديگرى را به جاى او تعيين کند وصيّت اوّل باطل مى شود و نيز اگر کارى کند که معلوم شود از وصيّت خود برگشته است (مثلاً خانه اى را که وصيّت کرده به کسى بدهند، بفروشد، يا کسى را براى فروش آن وکيل نمايد).
مسأله 2335ـ هرگاه وصيّت کند چيز معيّنى را به کسى دهند بعد وصيّت کند نصف آن را به ديگرى دهند، بايد آن مال را دو قسمت کرده، به هر کدام نصف آن را بدهند.
مسأله 2336ـ هرگاه كسى در مرضى كه با آن مرض از دنيا برود در حالی که کاملاً هوشیار باشد مقدارى از مالش را به كسى ببخشد و تحویل دهد و یا در معاملاتش تخفیف های جزئی یا کلّی بری مشتری قایل شود صحیح است؛ هرچند احتیاط مستحب آن است که در زاید بر ثلث، با ورثه مصالحه شود.
مسأله 2337ـ هرگاه وصيّت کند ثلث مال او را نگه دارند و عايدى آن را به مصرفى برسانند بايد مطابق آن عمل شود.
مسأله 2338ـ هرگاه در مرضى که با آن از دنيا مى رود بگويد مقدارى به کسى بدهکار است چنانچه متّهم باشد که براى ضرر زدن به ورثه اين اقرار را نموده است بايد آن را از ثلث او حساب کنند و اگر متّهم نباشد از اصل مال مى دهند.
مسأله 2339ـ شخصى که براى او وصيّت شده بايد وجود داشته باشد، بنابراين اگر مالى را براى بچّه اى که ممکن است بعداً به وجود آيد وصيّت کند اشکال دارد و احتياط آن است که با ورثه صلح کنند، ولى اگر براى بچّه اى که در شکم مادر است وصيّتى کند وصيّت او صحيح است هر چند هنوز روح نداشته باشد، پس اگر زنده به دنيا آمد بايد آنچه را که وصيّت کرده به او دهند و اگر مرده به دنيا آيد وصيّت باطل مى شود و آن مال به ورثه مى رسد.
مسأله 2340ـ هرگاه انسان با خبر شود کسى او را وصىّ خود کرده، چنانچه به اطّلاع وصيّت کننده برساند که حاضر به قبول وصيّت نيست و او بتواند ديگرى را وصىّ خود کند وصيّت اوّل باطل مى شود، ولى اگر پيش از مردن او باخبر نشود، يا باخبر شود امّا به او اطّلاع ندهد که حاضر به قبول وصيّت نيست، يا اطّلاع دهد و او دسترسى به شخص ديگرى نداشته باشد، احتياط واجب آن است که به وصيّت عمل کند، مگر اين که مشقّت شديدى داشته باشد.
مسأله 2341ـ وصى نمى تواند ديگرى را براى انجام کارهاى ميّت معيّن کند و خود کنار برود ولى اگر بداند مقصود ميّت فقط انجام کار بوده خواه به وسيله او، يا ديگرى، مى تواند ديگرى را از طرف خود وکيل کند.
مسأله 2342ـ هرگاه کسى دو نفر را وصى قرار دهد که مشترکاً کارها را انجام دهند، چنانچه يکى از آن دو بميرد يا ديوانه يا کافر شود حاکم شرع يک فرد ديگر را به جاى او معيّن مى کند و اگر هر دو چنين شوند حاکم شرع دو نفر ديگر را معيّن مى کند.
