مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مسأله 2325ـ علاوه بر وصيّت، تمام معاملات را مى توان به وسيله نوشتن و امضا کردن مطابق آنچه امروز معمول است که اسناد را با امضاء تکميل مى کنند انجام داد، ولى در ازدواج و طلاق اکتفا به نوشتن اشکال دارد.

مسأله 2347ـ انسان نمى تواند بيش از مقدار ثلث مال خود را وصيّت کند، مگر اين که ورثه اجازه دهند، خواه اين اجازه قبل از فوت او باشد يا بعد از فوت و ورثه بعد از اجازه نمى توانند از حرف خود برگردند، خواه قبل از فوت اجازه داده باشند يا بعد از آن بنابر احتياط واجب.

مسأله 2345ـ هرگاه کسى را وصىّ خود کند و بگويد اگر او بميرد فلان شخص ديگر وصىّ من باشد اين وصيّت صحيح است و اگر وصىّ اوّل بميرد وصىّ دوم جانشين او مى شود.

مسأله 2339ـ شخصى که براى او وصيّت شده بايد وجود داشته باشد، بنابراين اگر مالى را براى بچّه اى که ممکن است بعداً به وجود آيد وصيّت کند اشکال دارد و احتياط آن است که با ورثه صلح کنند، ولى اگر براى بچّه اى که در شکم مادر است وصيّتى کند وصيّت او صحيح است هر چند هنوز روح نداشته باشد، پس اگر زنده به دنيا آمد بايد آنچه را که وصيّت کرده به او دهند و اگر مرده به دنيا آيد وصيّت باطل مى شود و آن مال به ورثه مى رسد.

مسأله 2332ـ کسى را که به او وصيّت مى کنند «وصىّ» مى گويند و بنابر احتياط واجب بايد مسلمان و بالغ و عاقل و مورد اعتماد باشد.

مسأله 2326ـ وصيّت کننده بايد بالغ و عاقل باشد، ولى بچه ده ساله اى که خوب و بد را تميز مى دهد اگر براى کارهاى خير، مانند ساختن مسجد و مدرسه و بيمارستان، يا براى خويشاوندان خود وصيّت مناسب و معقولى کند صحيح است و نيز بايد وصيّت کننده سفيه نباشد و حاکم شرع او را از تصرّف دراموالش ممنوع نکرده باشد و از روى قصد و اختيار وصيّت کند، نه از روى اکراه و اجبار.

مسأله 2328ـ هرگاه کسى وصيّت کند که چيزى از اموالش را به کسى دهند آن مال بعد از مرگ او ملک آن شخص مى شود قبول هم لازم نيست، ولى اگر در حال حيات او وصيّت را رد کند احتياط آن است که در آن مال تصرّف مالکانه نکند.

مسأله 2340ـ هرگاه انسان با خبر شود کسى او را وصىّ خود کرده، چنانچه به اطّلاع وصيّت کننده برساند که حاضر به قبول وصيّت نيست و او بتواند ديگرى را وصىّ خود کند وصيّت اوّل باطل مى شود، ولى اگر پيش از مردن او باخبر نشود، يا باخبر شود امّا به او اطّلاع ندهد که حاضر به قبول وصيّت نيست، يا اطّلاع دهد و او دسترسى به شخص ديگرى نداشته باشد، احتياط واجب آن است که به وصيّت عمل کند، مگر اين که مشقّت شديدى داشته باشد.

مسأله 2323ـ «وصيّت» آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهايى را انجام دهند (و آن را وصيّت عهديه گويند) مانند وصيّت هايى که براى کفن و محلّ دفن و مراسم ديگر مى کنند، يا بگويد بعد از مرگش چيزى از اموال او ملک کسى باشد (آن را وصيّت تمليکيّه گويند) يا براى اولاد خود قيّم و سرپرستى معيّن کند.

مسأله 2333ـ هرگاه کسى چند وصى براى خود معيّن کند چنانچه اجازه داده است هر کدام به تنهايى به وصيّت او عمل کنند لازم نيست از يکديگر اجازه بگيرند و اگر اجازه نداده است (خواه گفته باشد همه باهم عمل کنند يا نگفته باشد) بايد با نظر يکديگر به وصيّت او عمل نمايند و اگر حاضر به همکارى نباشند، يا در تشخيص مصلحت اختلاف کنند، در صورتى که تأخير، سبب تعطيل عمل به وصيّت يا تأخير آن گردد بايد حاکم شرع ترتيبى دهد که عمل به وصيّت، زمين نماند.

مسأله 2341ـ وصى نمى تواند ديگرى را براى انجام کارهاى ميّت معيّن کند و خود کنار برود ولى اگر بداند مقصود ميّت فقط انجام کار بوده خواه به وسيله او، يا ديگرى، مى تواند ديگرى را از طرف خود وکيل کند.

مسأله 2337ـ هرگاه وصيّت کند ثلث مال او را نگه دارند و عايدى آن را به مصرفى برسانند بايد مطابق آن عمل شود.